Merkezi olmayan finans, 2019’un ve 2020’nin kripto moda terimlerinden biri haline geldi. Her şeyin ötesinde DeFi hareketi bazı ilgi çekici potansiyeller sunuyor. Geleneksel bankacılık sistemine ihtiyaç duymayan, gerçekten merkezi olmayan bir finansal sistem yaratmayı hedefliyor. Dediğimiz gibi Decentralized Finance (DeFi) yani merkeziyetsiz finans son günlerin en çok konuşulan kavramlarından biri. Bu yıl DeFi hizmetleri sunan ürün ve platformlardaki artışın ardından DeFi kavramı daha da çok duyulmaya başlandı. Peki merkezi olmayan finans nedir ve kripto geleceği için ne anlama geliyor?
DeFi Nedir?
2017’nin sonlarından bu yana kripto para piyasası %75’ten fazla değer kaybetmesine rağmen yeni bir kavram şu anda kripto para sektörüne oksijen pompalıyor. Buna merkezsiz finansın kısaltması olarak DeFi deniliyor. Kripto para girişimcilerinin geleneksel finansal araçları şirketlerin ve hükümetlerin kontrolü dışında merkezsiz bir mimaride yeniden yaratabileceği düşüncesi sonucu DeFi karşımıza çıkıyor.
Merkezi olarak kontrol edilen stabil kripto para birimi Tether‘e yönelik taze manipülasyon iddialarıyla, merkezsiz finans uygulamaları için argümanlar daha anlamlı hale geldi.
Bitcoin ve Ethereum orijinal merkeziyetsiz finans uygulamalarıdır. Her iki popüler kripto para birimi de merkezi yetkililer tarafından değil, büyük ve dağıtık bilgisayar ağları tarafından kontrol ediliyor. Birçok yatırımcı, altın gibi Bitcoin’i enflasyona karşı koruyan bir değer deposu olarak kullanırken; Ethereum ise yeni kurulan işletmelerin operasyonlarını kitlesel olarak yönetilmesinde oldukça etkili.
Merkeziyetsiz Finans (DeFİ) Hakkında
Merkezi Olmayan Finans (DeFi) hareketi, daha açık bir finansal sistem oluşturmak için birleşik hedefi olan on beş Ethereum tabanlı projeden oluşan bir ağ olarak başlatıldı. İlk üye projeleri arasında MakerDAO, Origin Protocol ve Paradigm vardı. Daha sonra katılımcılar arasında Kyber Network ve Compound yer aldı.
Bu ağ ayrıca katılım için bazı yönergeleri sağlamlaştırdı. Bunlar, DeFi’ye katılmak için projenin finans endüstrisi içinde merkezi olmayan bir blok zinciri üzerine inşa edildiğini belirtiyor. Ayrıca bunun için bir hizmet oluşturduğunu, ortak standartlara bağlı kaldığını ve birlikte çalışabilirlik için DeFi’nin temel ilkeleriyle uyumlu olması gerektiğini de ekliyor. Bahsedilen ilkeler finansal katılım, erişilebilirlik ve şeffaflıktan bahsediyor.
Şu anda, DeFi üyeleri arasında merkezi olmayan borsalar, cüzdanlar, sabit paralar, tahmin piyasaları, likidite protokolleri ve daha pek çoğu yer alıyor.
DeFi Neden Gündemde?
Bitcoin ve Ethereum uzun süredir kullanımda olsa da şu an yeni projelerin büyük katkısı sonucu DeFi kavramı daha önce hiç olmadığı kadar gündemde. Stabil kripto para Dai, merkez bankaları tarafından kontrol edilemeyen küresel bir para birimi olmayı amaçlayan Bitcoin benzeri bir dijital token. Bitcoin’in aksine, değeri ABD dolarına sabit. Dai, yatırım getirisi elde etmek için borç vermenize ve teminat göstererek kredi alabilmenize olanak sağlıyor.
Bitcoin ve Ethereum’u saymazsak en yaygın olarak kullanılan DeFi uygulaması Dai, benimseme oranı çok düşük olmasına rağmen, son bir yıl içerisinde çok büyük bir popülerlik kazandı. Şu anda DeFi sektöründe büyümenin ölçüsü olarak kullanılan akıllı sözleşmelerde kilitli Ethereum (ETH) miktarı yaklaşık olarak 680 milyon ABD Doları‘nın üzerinde (kabaca 2.5 milyon ETH).
Dai’nin arkasındaki yazılım teknolojik olarak zaten karmaşık olan kripto paraların çalışma prensibinden biraz daha karmaşık ve 1.000’den fazla kod satırından oluşuyor, Dragonfly Capital CEO’su Alex Pack Dai’nin çalışma mantığını şöyle özetliyor:
“Dai’nin nasıl basıldığına ve sistemin nasıl korunduğuna dair kurallar belirli. Örneğin, 100 ABD Doları değerinde yeni Dai oluşturmak için kullanıcıların 150 dolarlık Ethereum teminatı vermesi gerekiyor. Ayrıca faiz veya “istikrar ücreti” ödemek zorundalar çünkü Dai’yi oluştururken borç alıyorlar. Dai’nin MKR adında bir kardeş para birimi var. MKR sahibi olan kişiler Dai’nin faiz oranını belirlemek için oy kullanma hakkına sahip.”
Merkezsiz Finans (DeFi)
Genel olarak, Merkezsiz Finans (DeFi) Blockchain teknolojisi ile güçlendirilen, alanı hala yeni olmakla birlikte, bireylerin ve kurumların güvenilir bir aracıya ihtiyaç duymadan finansal uygulamalara erişebilmesine olanak tanıyor. Özellikle daha önce bu tür finansal hizmetlere erişimi olmayan kişiler bu gelişmeden yararlanabilir. Daha da ötesi, DeFi tam teşekküllü bir sermaye piyasası vaat ediyor.
Son olarak, DeFi, alım satım, borç verme, yatırım, bütçe yönetimi, kredi ve sigortacılık gibi temel geleneksel finansal kullanım durumlarını merkezsizleştirmeye yönelik iddialı bir girişim. DeFi, Merkezsiz Uygulamalara (dApps) veya protokollere dayanır. Bu dApp’leri bir Blockchain üzerinde çalıştırarak, eşler arası bir finansal ağ oluşturuluyor. Lego yapı taşları gibi, her dApp birbiriyle eşleşebilir.
Teori ve uygulama arasındaki boşluğu doldurma konusunda DeFi henüz temel engelleri aşmadı: Düşük likidite, sezgisel olmayan UX, erişilebilirlik, sermaye verimsizliği, gizli riskler ve düzenlemeler konusundaki eksiklikler benimsemeyi olumsuz etkiliyor. Endüstri olgunlaştıkça bu sorunlar hafifletilebilir. Gelecek vaat eden çözümler, 2020 yılını takip etmek için oldukça heyecan verici bir yıl haline dönüştürecek.
DeFi Ethereum için Ne Anlama Geliyor?
Merkezi olmayan finans hareketindeki ilk hareket edenlerin çoğu Ethereum’a dayanıyor. Bu nedenle DeFi, Ethereum (ETH) için oldukça iyi bir haberdir.
Bu tür merkeziyetsiz finans projelerinde ne kadar çok ETH isterse, ETH o kadar az olur. Artan ETH kıtlığı, traderlardan ve yatırımcılardan gelen talebi artırarak piyasa değerini artırır. Bu nedenle, DeFi hareketinin büyümesi, ETH üzerine spekülasyon yapan herkes için harika bir haber.
Merkeziyetsiz Finans (DeFİ), Blockchain için Ne Anlama Geliyor?
DeFi içindeki ilk proje grubu çoğunlukla Ethereum’a dayanmaktadır. Ancak bu, merkezi olmayan bir finans ekosisteminin tüm blok zincirlerinde gelişemeyeceği anlamına gelmez. Aslında bunu yapmak, blok zincirini Satoshi’nin orijinal vizyonuna geri döndürecektir.
Her durumda, merkezi olmayan finans, blok zinciri ve kripto para birimlerinin dış doğrulaması ihtiyacından uzaklaşır. DeFi, bankaların ve finans kuruluşlarının teknolojiyi dahil etmesini gerektirmez. Aksine, kripto dünyasının dış doğrulama veya düzenlemeye ihtiyaç duymadan kendi başına geliştiğini gösteriyor. DeFi, kriptoyu benimsemek için yeni kanallar yaratıyor. Geleneksel bankacılık dünyasında boğulacak yeni bir finansal girişimcilik dalgasını teşvik ediyor.
Ayrıca, DeFi, dijital para birimini çevrimiçi olarak değiştiren emsallere dayanmaktadır. İtibari para biriminden kriptoya geçiş için bariz ihtiyacın yanı sıra, bir finans kurumunun aracılığını gerektirmez. Satoshi’nin vizyonuna o kadar yakın ki bu inanılmaz derecede şaşırtıcı.
