Bu yazımızda merkezi olmayan bir sosyal ağ protokolü ve ilişkili bir sosyal ağ hizmeti geliştirmeye yönelik bir girişim olan Bluesky nedir? sorusuna cevap olmaya çalışacağız.
Bluesky, Twitter’ın sunduğu temel özelliklerin çoğunu bünyesinde barındıran merkezi olmayan bir sosyal ağdır. Bluesky Social, Twitter’a benzer bir arayüz sunarak kullanıcılara kısa metin ve fotoğraf güncellemeleri gönderme, birbirlerini takip etme, cevap verme ve diğer kullanıcıların gönderilerini paylaşma imkanı sağlar. Bluesky’da paylaşılan gönderilere “Skeets” adı veriliyor.
Bluesky’ı Twitter ve diğer sosyal ağlardan ayıran en büyük özellik, merkezi olmayan bir sistem olan AT Protocol üzerine kurulmasıdır. Bu sayede, kullanıcılar kendi beğeni ve ilgi alanlarına göre özelleştirilmiş kurallar ve algoritmalarla kişisel topluluklar oluşturabiliyorlar. Amacı, kullanıcıların deneyimlerine hiçbir kişi veya algoritmanın hâkim olmadığı bir sistem oluşturmaktır.
Her Şey Nasıl Başladı?
Elon Musk’ın Twitter’ı satın alınca gelen işten çıkarma dalgası, platformun geleceği hakkında endişelere neden oldu. Aynı zamanda yeni sosyal medya alternatiflerine olan ilgi de arttı.
Mastodon adlı merkezi olmayan sosyal medya platformu, Twitter’dan ayrılan kullanıcıları çeken bir nokta haline geldi. Mastodon kullanıcı sayısını birkaç ay içinde neredeyse ikiye katlayarak 7 milyondan fazla kişiye ulaştı. Böylece, Twitter’ın kurucusu ve eski CEO’su Jack Dorsey‘nin yeni projesi Bluesky’e büyük merak başladı. Dorsey, ilk olarak 2019 yılında duyurduğu projeyi son üç yılda birkaç kez değiştirdi. Proje başlangıçta Twitter’ın bir parçası olarak ortaya çıktı. Ancak daha sonra bağımsız bir şirket haline dönüştü.
Dorsey, proje için beta sürümüne katılmak isteyen kullanıcıları beklemelerini söyledi. Sadece iki günde 30 bin kişinin başvuruda bulunması, projenin önemli bir başarı elde ettiğini gösterdi.
Bluesky Neyi Amaçlıyor?
Bluesky aslında Jack Dorsey’nin Twitter CEO’su olduğu dönemde başlattığı bir projeydi. Amacı, Twitter ve diğer ağlarla uyumlu çalışabilen merkezi olmayan bir protokol geliştirmekti.
Proje 2021 yılında bir kamu yararına çalışan bir şirkete dönüşerek Twitter’dan ve şu anda Elon Musk’tan bağımsız hale geldi. Bir protokol, bilgi teknolojilerinde iletişim sistemlerinin çalışma prensibini ifade eder. Başka bir deyişle, belirli bir sistem veya uygulama için izlenmesi gereken kurallar kümesidir.
Twitter, yaygın olarak internet uygulamalarında kullanılan TLS protokolü üzerine kurulmuşken, Dorsey ve ekibi “AT Protokolü” adı verilen açık kaynaklı ve birleşik (federated) bir ağ geliştirmekteydi.
Bluesky, bu yenilikçi protokole erişmek için kullanıcıların bir tarayıcı olarak kullanacakları bir uygulama olacak. Bu nedenle şirketin konuyla ilgili açıklamalarında “portal” kavramı sık sık vurgulanmaktadır:
“Yaptığımız uygulamayı Bluesky (mavi gökyüzü) diye adlandırıyoruz çünkü bu, AT Protokolü’nün üzerindeki olanaklar dünyasına açılan bir portal olacak.”
Bluesky Ne Zaman Başlayacak?
Dorsey’nin de kabul ettiği gibi, Bluesky’ın geliştirme süreci oldukça yavaş ilerliyor. Ancak Twitter’daki karmaşa, projenin liderlerini daha hızlı hareket etmeye teşvik edebilir.
Şirket, Mart 2022’de ilk resmi çalışanlarını işe almıştı. Daha önce Google ve Twitter’da çalışmış olan Aaron Goldman, güvenlikten sorumlu mühendis olarak göreve başladı. Paul Frazee ve Daniel Holmgren de şirketin protokol mühendisleri olarak katıldı. Şirketin yönetim kurulu, CEO Jay Graber, XMPP protokolünün mucidi Jeremie Miller ve Dorsey’nin kendisi gibi isimleri içeriyor.
Şu anda, şirket beta sürümünü belirli bir kullanıcı grubuna açmış durumda. Yazılımcılar, kodları yayımlandığından dolayı bu sürüme erişebilirler ve ek geliştirmeler yapabilirler. Ancak birçok kişi, Bluesky’ın yakın zamanda tamamen kullanıma açılamayacağı görüşünde. Bu durum projenin zaman alıcı doğasından ve geliştirme sürecinin hızıyla ilgili zorluklardan kaynaklanıyor.
Bluesky Davet Kodu Nasıl Alınır?
Öncelikle kullanıcıların uygulama için oluşturulan web sitesine giriş yapması gerekmekte. Sonrasında web sitesi üzerinden e-posta hesabına bir davetiye kodu talep edilmesi gerekiyor. Eğer talepte bulunan kişinin talebi, Bluesky tarafından kabul edilirse e-posta hesabına davet kodu iletiliyor.
