Giriş
Ethereum (ETH) hard fork’u söz konusu olduğunda genellikle akıllara ilk olarak Ethereum Classic (ETC) gelir. Bir başka Ethereum hard fork’u ile ortaya çıkmış ağ EtherZero (ETZ), ETC kadar kadar bilinmese de oldukça ilginç bir proje. Proje başlangıçta büyük ilgi toplamıştı. Bununla birlikte tartışmaları da beraberinde getirdi çünkü geliştiricilerin elinde büyük miktarda ETZ bulunuyordu. Ancak EtherZero geliştiricileri zaman içerisinde geliştirmelerine devam ederek düzenli bir gelişim izlemeyi başardı.
Ethereum ana ağından Ocak 2018’de çatallanan EtherZero kendi ağı üzerinden geliştirmelere devam etti. Eleştiriler ve bazı şüphelere rağmen gelişim hızı giderek artırıldı. Bu zamana kadar kayda değer işlerin altına imza atıldı. Dahası bu süreçte ETZ bazı borsalarda listelendi, ETZ topluluğu büyüdü.
EtherZero Geliştiricileri
EtherZero kurucusu Gary Luo, BeFree olarak da tanınıyor. EtherZero fikrini bulup ekibi toplayan İsim Luo oldu. Luo’nun pek çok girişimi bulunuyor. EtherZero’nun internet sitesine göre Luo üniversiteyi bıraktığından beri seri bir şekilde girişimlerde bulunup varlıklı hale geldi. Diğer yandan EtherZero geliştiricileri dünyanın her yerine yayılmış durumda. Projenin Avustralya, Japonya, Endonezya, Rusya, Almaya ve Kamerun’dan geliştiricileri bulunuyor. EtherZero geliştiricilerinin büyük çoğunluğu Güney Kore’de bulunuyor.
EtherZero Nedir?
EtherZero’nun ortaya çıkış amacı Ethereum ile aynıydı: yeni nesil akıllı sözleşme platformu yaratarak merkezsiz uygulama geliştiricilerine ve kullanıcılarına daha iyi deneyin sunabilmek. ETZ’nin internet sitesinde amaçları kısaca böyle özetlenmiş ve bu yolda profesyonel bir ekip ile çalıştıkları belirtilmiş.
EtherZero geliştiricileri EtherZero’nun Ethereum’dan birkaç açıdan ayrıldığını belirtiyor. Ekip blok oluşturma süresini 1-2 saniyeye düşürdü ve işlem ücretlerinde indirime gitti. Bunun sonucunda “anında ödeme” adı verilen bir özelliği EtherZero ağına eklemiş oldular. Anında ödeme sayesinde gas ücretleri ve bekleme süreleri ortadan kaldırıldı. Böylece EtherZero ödeme sistemi olarak kullanılması adına önemli bir adım atmış oldu. Ölçeklendirme konusunda ise EtherZero geliştiricileri oldukça iddialı: Ağın saniyede 10 bin işlem yapabileceğini öne sürüyorlar. Henüz pratikte bu sayılara ulaşılmamış olsa da bu potansiyelin ağda bulunduğuna inanılıyor.
EtherZero’un Teknik Detayları
Ethereum’a kıyasla EtherZero akıllı sözleşme geliştirmelerine farklı bir açıyla yaklaşıyor. Bu farklı yaklaşımı sıfır işlem ücreti ve madenciliğin ortadan kaldırmasını da içeriyor. EtherZero özelliklerini iki katmanlı ağ ve masternode’ların çalışma şeklinden alıyor.
Gelişimini tamamlamak ve blockchain’i ileriye taşımak adına EtherZero geliştiricileri yeni bir konsensüs mekanizması yarattı. Bu mekanizmaya Masternode Proof of Stake (MPoS) adı verildi. MpoS’un merkezsiz uygulama ve kullanıcılarına daha iyi bir deneyim sunacağından EtherZero geliştiricileri emin görünüyor.
Şu anda içinde MpoS un ve birkaç geliştirmenin de bulunduğu EtherZero sürümü 2.0 sürümüdür. Bu sürümde ilk sürüme göre güvenlik önlemleri artırıldı ve ağ daha güvenli hale getirildi. MpoS’un birkaç özelliğini şöyle sıralayabiliriz:
- ETZ ağında Masternode olabilmek için 20.000 ETZ ‘ye sahip olmak gerekiyor.
- Her 10 dakikada bir 21 yeni node rastgele olacak şekilde seçiliyor ve blok üretimini üstleniyorlar.
- Aynı süreç içerisinde başka bir rastgele seçilmiş 21 node seçici komiteyi oluşturuyor. Bu komite üyeleri blokların tekrarlanmasını önlüyor. Diğer PoS çeşitlerine göre bu sistem ağın giderek merkezi olmasını önlüyor ve diğer PoS konsensüslerinin büyük açıklarını kapatıyor. Ayrıca ölçeklendirme konusunda PoW madencilere göre daha iyi sonuç alınıyor.
EtherZero geliştiricilerine göre EtherZero EOS’dan önce çünkü masternode olabilmek için çok büyük bir gereklilik bulunmuyor. Bu da merkezsizliği artıran başlıca etkenlerden biri olarak göze çarpıyor.
ETZ Token
ETZ tokenleri Ethereum sahibi kullanıcılara 1’e 1 oranında dağıtıldı. Ancak ETZ arzı ETH arzının 2 katı miktarda. ETZ’nin sıkça sorulan sorular sayfasında ETZ arzı şöyle açıklanıyor:
ETZ başlangıç arzı 194 milyon olarak belirlendi. Bütün ETH sahiplerine ETZ dağıtıldı. Sonuçta 97 milyon ETZ dağıtıldı. Kalan tokenler geliştirmelere ve diğer operasyonlar için ayrıldı.
ETZ token ilk yaratıldığında sırf para toplamak adına yapılan bir girişim olarak görülmüştü. En azından birçok eleştiri almıştı. Özellikle basılan tokenlerin yarısının geliştirici ekibin elinde bulunması kafalarda soru işareti yarattı.
ETZ fiyatı ilk piyasaya çıktığında 0.4 dolar ile 0.2 dolar arasında ani gelgit yaşadı. Ekim 2019’dan bu yana durgunluk gösteren ETZ fiyatı aynı zamanda hacim olarak düşük seviyelere geldi. Teknik olarak yenilikler sunmaya çalışan EtherZero yatırımcıların ilgisini canlı tutamadı. Yine proje adına hiçbir pazarlama yapılmadığını belirtelim, eğer gelecekte büyük ortalıklar ve bununla birlikte pazarlama yapılırsa ETZ için işin gidişatı değişebilir.
EtherZero Yol Haritası
EtherZero geliştiricilerinin bu zamana kadar ne kadar yol ilerlediğini söylemek zor. Ancak halka açık kodların geliştirilmesini göreceli bir kıyas aracı olarak kullanabiliriz. GitHub’a bakıldığında EtherZero oldukça aktif görünüyor. Hatta geçen sene en aktif 3. proje olmasıyla dikkat çekiyor.
Geliştiricileri Masternode PoS sisteminin geliştirmelerine devam ederken diğer yandan ana ağın yapım çalışmaları sürüyor. Ekibin gelecekte web tabanlı cüzdan yayımlaması da bekleniyor.
EtherZero ağına daha fazla katılımcı ve geliştirici çekebilmek adına Star Dapp programını yürüyor. Bu programda uygulama geliştiricileri ağ üzerinde ürettikleri ürüne göre ödüllendiriliyor. Bu sayede topluluk nüfuzunun artırılması hedefleniyor. Ağ üzerindeki merkezsiz uygulama sayısına bakılırsa bu girişim oldukça önemli. Hatta ETZ geleceğini belirleyecek en önemli konu olabilir.
Pozitif tarafından bakılırsa EtherZero geliştiricileri düzenli olarak sosyal medya üzerinden geliştirmeler hakkında güncellemelerde bulunuyor. Geçtiğimiz zamanlarda projenin arkasındaki destek oldukça büyüktü, yeniden o günlerine dönebilecek mi izleyip göreceğiz.
