ICO (ilk coin arzı) ifadesi bir kripto para projesinin kullanıcılarıyla ilk kez buluşturulduğu etkinliklere verilen isimdir. İngilizcedeki “Initial Coin Offering” söz öbeğinin ilk harflerinden meydana getirilen ICO terimi, güzel Türkçemize “ilk coin arzı” şeklinde çevrilebilir. Geleneksel piyasalarda hisse senetlerinin halka ilk defa sunulduğu etkinliklere ise Initial Public Offering (IPO), yani ilk halka arz deniliyor. ICO’lar kripto para piyasasının kilometre taşları arasında yerini çoktan aldı diyebiliriz. Geçmişte bir hayli popülarite kazanan ve piyasayı şaha kaldıran bu etkinlikler zamanlar çeşitli değişim trenlerine boyun eğdi. ICO’lar son zamanlarda yerini IEO’lara bıraktı. “Initial Exchange Offering” (IEO) ise güzel dilimize “ilk borsa arzı” olarak çevrilebilir. İsminden de anlaşılacağı üzere bu tür etkinliklerde kripto parayı kullanıcılara doğrudan borsalar arz ediyor. Bu içerik boyunca ICO’ları detaylı bir şekilde ele alacağız. Ayrıca ICO’ların kripto para ekosistemi için ne anlama geldiğine de burada değineceğiz.
ICO’lar piyasaya yeni kripto paraların dahil edildiği finansal etkinlikler olarak nitelendirilebilir. Kullanıcılar için bir yatırım imkanı olarak görülen ICO’lar kripto paraların öngörülmesi zor durumundan dolayı büyük riskleri de beraberinde getirebiliyor. Kripto paraların son yıllarda ne denli büyük bir başarılara eriştiğine ve küresel finansal sistemi nasıl yerinden oynattığına hep birlikte şahit oluyoruz. Kripto severlerin keyifle izlediği bu süreç geleneksel finans dünyasından insanların da dikkatini çekiyor. Özellikle lider kripto para Bitcoin (BTC) ya da lider altcoin (ETH) gibi kripto değerler, son zamanlarda herkesin diline pelesenk oldu diyebiliriz. Kripto paraların daha çok konuşuluyor olması insanların bu piyasaya duydukları ilgiyi de yükseltiyor. Bunun sonucunda ise kullanıcılar bu piyasaya yatırım yapmak arzusu duyuyor. Her ne kadar büyük riskler içerse de fırsatlarla dolu bu piyasadan uzakta durmak çoğu kullanıcının tercih etmediği bir pozisyon. Üstelik dolandırıcılık faaliyetlerinin ICO kisvesi altında yürütüldüğüne de çok sefer üzülerek şahit olduk. Bunlara rağmen yatırımcılar risklerle dolu bu olanakların sunduğu imkan ve faydalardan istifade etmek istiyor.
ICO ve Kripto Paralar
ICO’ların ve kripto para piyasasının durumunu daha net bir şekilde gözler önüne serebilmek adına bazı somut örnekleri ele alalım. ABD sınırları içerisinde bulunan, teknolojinin başkenti silikon vadisinde faaliyetlerini sürdüren bir şirket olduğunuzu varsayalım. Henüz startup aşamasında olan bu şirket mevcut sistemi yerinden oynatacak ve gelecek vadeden bir hizmet fikrine sahip olsun. Belki özel ders veren öğretmenlerin ve ders almak isteyen öğrencilerin buluşturulduğu kullanışlı bir platform düşünüyorsunuzdur. Belki de bankacılık sistemine alternatif olarak kullanılabilecek bir kredi platformunu hayata geçirmeyi düşlüyorsunuz. Her ne olursa olsun, startup’ınızın sahip olduğu fikir ve amacın gelecekte yeri olacağına kesin gözüyle bakıyorsunuz. Ancak harekete geçmek için bazı eksikliklerin olduğunu görüyorsunuz. Bu projenin hayata geçmesi için bir başlangıç sermayesine ihtiyaç duyuyorsunuz. Peki bu proje nasıl fonlanacak?
Kripto para piyasası yukarıdaki paragrafta bahsettiğimize benzer fikirleri benimsemiş çok sayıda geliştiriciyi bünyesinde barındırıyor. Bu projeler ihtiyaç duydukları başlangıç sermayelerine ICO faaliyetleri vasıtasıyla ulaşıyor. ICO’lar yeni projelerin başarılı bir şekilde piyasaya girmesini ve yeni kullanıcıların bu projelere yatırım yapmasına olanak veriyor. Üstelik ICO’lar geleneksel fon toplama yöntemlerinden farklı bir sistemi de gündeme getirdi. Geleneksel halka arzlarda şirketin belirli kısmının yatırımcılara arz edilerek fon toplanması mevzu bahis. ICO’larda ise bu durum daha farklı. ICO’larda kullanıcılara yatırımları oranında kripto para sunuluyor. ICO’ların daha adil şartlarda gerçekleştirilmeye çalışıldığını da ifadelerimize ekleyebiliriz.
ICO Nasıl Çalışır?
Tasarlanılan projeyi ICO yoluyla kullanıcılarına tanıtmak ve fon toplamak isteyen geliştiriciler hangi adımları izliyor? ICO etkinlikleri tam olarak nasıl faaliyet gösteriyor? Soruları bu başlıkta yanıtlamaya çalışacağız. ICO düzenleyecek proje ekibinin öncelikle sahip oldukları platformu ya da geliştirdikleri ürünü detaylı olarak kullanıcılara sunacakları bir tür dosya hazırlaması icap ediyor. Genellikle white paper olarak bilinen bu evraklar yatırımcıların ya da projeye farklı şekillerde katkı sağlayabilecek geliştiricilerin konuya tamamen hakim olabilmelerine imkan sunuyor. Platformun nasıl çalıştığı, ağın hangi protokollerden faydalandığı bu dosyada yer alacak. Elbette kullanıcıların projeye inanıp yatırım yapmaları için yalnızca bu dosyadan projeyi incelemeleri yeterli olmayacaktır. Bu noktada iyi bir şekilde hazırlanmış bir web sayfası yatırımcılara güven verecek bir sonuç doğurabilir. Bu tür gereklilikleri karşıladıktan sonra yatırımcılarda malum projeye kripto paralarıyla katkıda bulunmaları ve karşılığında sistemin kripto paralarından elde etmeleri mümkün hale geliyor. Kullanıcılar projeye katkı sağladıkları ölçüde o platformun kripto parasından satın almış oluyorlar. Yani bir nevi hisse senedi alıyorlar diyebiliriz. Tabi ki bu durum geleneksel hisselerden çok yönüyle farklılık gösteriyor.
ICO Güvenliği
Kullanıcılar, ICO’lara yatırım yaparken elde ettikleri kripto paraların fiyatının yükseleceği beklentisiyle harekete geçiyor. Elbette her ICO faaliyetinin sonu başarıyla taçlanmıyor. Piyasada başarısızlıkla neticelenen ya da dolandırıcılık olduğu anlaşılan ICO etkinliklerinin bulunduğunu da belirtmemiz gerekiyor. Böylesi kötü amaçlı etkinlikler kripto para piyasasına zarar verici sonuçlar ortaya koyuyor. Öyle ki bu sonuçlar yeni yatırımcıları kripto para projelerine güven duymasını güçleştiriyor. Bu gibi durumlardan korunmak için kullanıcıların çok dikkatli hareket etmeleri gerekiyor. Herhangi bir projeye yatırım yapmadan önce kullanıcıların detaylı bir araştırma süreci yaşamaları öneriliyor. Bu süreç muhtemel olumsuz durumların yaşanmasının önüne geçecektir.
ICO faaliyetlerinin en çok yapıldığı yıllar 2016 yılının ikinci yarısı ve 2017 yılının tamamını kapsıyor. Bu yıllarda kripto para piyasasında büyük bir patlama meydana gelmişti. Tüm zamanlar rekoru kıran öncü kripto para Bitcoin (BTC) ilk defa o yıllarda ana akım medya unsurlarının ve geleneksel finansal alandaki büyük firmaların dikkatini çekmişti. ICO’lar şimdilerde o kadar fazla rağbet görmüyor diyebiliriz. Öyle ki bu tür etkinlikleri artık daha kolay güven ortamı tesis edebilecek borsa platformları IEO adıyla düzenliyor.
