Giriş
Loopring (LRC) bir Ethereum tabanlı merkezsiz borsa protokolüdür. Loopring sayesinde kullanıcılar tek bir platformdan borsalar arası alım satım yapabiliyor. Kendisi bir merkezsiz borsa olmayan Loopring, eşleştirme teknolojisi sayesinde merkezsiz bir borsa gibi çalışıyor. En önemli özelliği hızlı olması ve herkes için emir defteri tabanlı bir borsalar arası işlem ağı sunması.
Basitçe Loopring merkezsiz bir borsa olarak çalışmak yerine bir borsalar havuzunu tarıyor ve emirleri eşleştiriyor. Loopring bunu yapabilmek adına borsaları kendi ağına katıyor. Ek olarak Loopring hem merkezi hem de merkezsiz borsaların Loopring ağına katılmasına olanak tanıyor. Bu sayede kullanıcılar da mümkün olan en iyi fiyata borsalar arasında geçiş yapmaya gerek kalmadan ulaşabiliyor.
Loopring’in bir diğer avantajıysa akıllı sözleşmeleri kullanan bütün platformlara entegre olabilmesi. Şimdiye kadar Ethereum ve NEO platformları entegre edildi. Buna yeni platformların eklenmesi gündemde ancak şu an geliştirici ekip Loopring merkezsiz borsası Loopring DEX geliştirmelerine odaklanmış durumda.
Loopring Nasıl Çalışır
Loopring kullanıcıların kendi cüzdanları üzerinde tam kontrole sahip olmasını sağlıyor. Bir işlem ya da emir verildiğinde akılla sözleşmelerde tutuluyor. Loopring’in 3.0 sürüm güncellemesinde eklenen bu özellik sayesinde güvenlik önlemeleri de artmış oldu. Aynı zamanda bu özelliğiyle merkezi borsalarda olduğu gibi emirler iptal edilebiliyor ya da isteğe göre girilen miktarlar artırılabiliyor.
Loopring işlemleri Loopring cüzdanı üzerinden yapılıyor. Kullanıcılar cüzdanlarına ulaşabilmek adına özel anahtarlarını kullanıyor. Akıllı sözleşmeler kripto paraların doğru bir şekilde işleme alındığına emin oluyor ve zincir-dışı madenciler de emir defterinin madenciler ile uyumlu çalışmasını sağlıyor.
Ring Madencileri
Loopring ekosisteminde ring madencileri emirlerin nihai olarak tamamlandığına ya da iptal olduğuna karar veriyor. Madenciler bu işlemleri doğrularken ödül kazanıyorlar. Ödüller LRC tokeni olarak ödeniyor. Ödül miktarı yapılan işlemin hacmine göre değişebiliyor.
Bu sistem sayesinde madenciler arasındaki ödüllerin adil bir şekilde dağıtılması sağlanıyor. Madenciler en iyi teklifleri bulduklarında da ödül kazanıyorlar böylece madencilik için teşvik güven altına alınmış oluyor. Bunun doğal sonucu olarak arbitraj fırsatlarını teoride azalmış oluyor çünkü bir değer için her zaman en iyi fiyat bulunuyor. Tamamlanan işlemler atomic swap olarak yapılıyor, yani değiştirilen değerler doğrudan cüzdanlar arasında yolculuk ediyor.
Emir Ringi ve Paylaşımlar
Bu iki fonksiyon Loopring’i OpenLedger, Waves ve IDEX gibi platformlardan ayıran şey. Emir ringi emirleri birbirine bağlayarak çalışıyor. Bir emir tek bir transfer ile sonlandırılamıyorsa bu emirler birbirine bağlanıyor. Ardından emir tamamlanana kadar paylaşımlı şekilde işlemler gerçekleştiriliyor. Örneğin farklı kripto paralar değiştirilmek istense dahi bu işlemler birbirine bağlı olduğu için kolayca sonuçlanıyor.
Loopring 3.0
Loopring protokolünün en son sürümü olan 3.0, Loopring’in daha iyi performans vermesini sağlıyor. En kötü durumlarda bile kullanıcıların paralarını çekebilmelerini sağlayan sistem ekstra güvenlik önlemleri taşıyor. Zincir üzerinde taşınan veriler sayesinde herhangi bir 3. tarafa ihtiyaç duyulmadan güvenlik sağlanıyor.
Öte yandan Loopring 3.0’la birlikte birçok hesaplama işlemi zincir dışına taşındı. Böylece işlem ücretleri yüksek oranda azaldı. Kullanıcı bakiyeleri ve işlem geçmişi gibi veriler de zincir dışında tutuluyor. İşlemler biriktikçe zincir dışında birlikte işleniyor ve işlemin ardından blockchain’e kaydediliyor. Ağ en iyi halindeyken saniyede 16400 işlem yapabiliyor. Loopring DEX’lerin merkezi borsa hızlarına ulaşmasını sağlıyor.
Loopring DEX
Merkezsiz borsa fikri hepimizin de bildiği gibi yeni bir fikir değil. Geçtiğimiz yıllarda birçok merkezsiz kripto para borsası ortaya çıktı. Merkezsiz borsalara genel baktığımızda karşımıza iki temel sorun çıkıyor: yüksek işlem ücretleri ve işlem miktarının yeterli olmaması.
Ölçeklendirme sorunlarının önüne geçilemediği için merkezsiz borsalar profesyonel yatırımcılar tarafından tercih edilmedi, dolayısıyla merkezsiz borsalar ana akım halini alamadı. Loopring güvenlikten ödün vermeden ölçeklendirme sorunlarına çözüm getiriyor.
zkRollup adı verilen bir sistem ile çalışan Loopring bir merkezsiz borsanın karşılaşabileceği bütün dertlere deva olabiliyor. Bu algoritma sayesinde Ethereum Loopring’in veri katmanı haline geliyor. İşlem ücretleri bu yöntemle 0.00015 dolara kadar düşürüldü. Geliştirici ekibe göre sistem daha fazla optimize edildiğinde işlem ücretleri 0.000075 dolara kadar düşürülebilir. Sonuç olarak hızı ve maliyetinin sağladığı avantaj profesyonel yatırımcılar için bir merkezsiz borsayı seçenek yapabilir.
Loopring Ekibi
Loopring kurucusu ve aynı zamanda CEO’su Daniel Wang. 2014 yılında Wang, Coin Port adında bir merkezi borsayı yönetti. Daha önceden merkezi borsaların sorunlarına çözüm aradı ancak merkezi borsa modeliyle bazı sorunların çözülemeyeceği sonucuna vardı. Bu da nihayetinde Loopring’i yaratmasına önayak oldu.
Loopring CMO’su Jay Zhou, eski bir Paypal çalışanı. CTO koltuğunda ise Steve Gou oturuyor. Gou geliştiricileri barındıran şirketlerle çalışıyor. Bu isimlerin haricinde Loopring’in kemnik kadrosunda 20’ye yakın geliştirici bulunuyor.
Loopring Yol Haritası
Loopring 2018’de piyasaya çıktı ve yolculuğu sırasında cüzdan ve mobil uygulamasının geliştirmelerini tamamladı.
Geliştiriciler 2018 yılının ilk yarısında NEO blockchain’ini Loopring ağına ekledi. Başlangıçta QTUM’u da ekleme planları vardı ancak sonradan iptal edildi.
Loopring merkezsiz borsasının piyasaya çıkması hedeflenenden çok sonra oldu. Yine de deneme sürümü 2020 Şubat ayında kullanıma sunuldu. Geliştiricilerin Halen ulaşılması gereken planları bulunuyor. Örneğin ERC223, ERC2230 ve ERC20 tokenleri arasındaki işlemlerin ağ tarafından desteklenmesi.
Loopring gelecekteki en önemli geliştirmesi ise ring-madenciliği algoritmasının geliştirilmesi. Çünkü ring madenciliği geliştirilince platformun işlem hızı artacak ve maliyetler düşecek. Platform daha cazip hale getirilecek.
