GİRİŞ
Atomik swap, borsalar gibi merkezi aracılar kullanmadan bir kripto para biriminin diğeriyle takas edilmesini sağlayan akıllı bir sözleşme teknolojisidir.
Atomik swaplar, kripto para birimlerinin güvenilir bir üçüncü tarafa ihtiyaç duymadan eşler arası alım satımına izin veren otomatik, kendi kendini uygulayan kripto para birimi değişim sözleşmeleridir.
Bugün olduğu gibi, kripto para birimlerini değiştirme süreci zaman alıcı ve karmaşıktır. Bu karmaşıklık, birkaç nedenden kaynaklanmaktadır. Örneğin, günümüzün kripto para ekosisteminin parçalanmış doğası, ortalama yatırımcılar için çeşitli zorluklar sunmaktadır.
Tüm kripto para borsaları tüm coin’leri desteklemez. Bu nedenle, kripto parasını mevcut borsada desteklenmeyen bir başka kripto parayla değiştirmek isteyen bir yatırımcı, hedefine ulaşmak için hesaplarını taşıması gerekebilir. Yatırımcı, kripto paralarını başka bir yatırımcı ile takas etmek isterse, bununla ilişkili bir karşı taraf riski de vardır.
Atomik swaplar, Hash Zaman Kilitli Kontratlar (HTLC) kullanılarak bu sorunu çözer. Adından da anlaşılacağı gibi, HTLC, taraflar arasında doğrulanabilen bir kriptografik hash fonksiyonunun oluşturulmasını içeren, zamana bağlı bir akıllı sözleşmedir.
Atomik takaslar, her iki tarafın da kriptografik bir hash işlevi kullanarak belirli bir zaman dilimi içinde fonların alındığını onaylamasını gerektirir. İlgili taraflardan biri zaman çerçevesi içinde işlemi onaylayamazsa, işlemin tamamı iptal edilir ve para takası yapılmaz. İkinci eylem, karşı taraf riskini ortadan kaldırmaya yardımcı olur.
Atomik Swapların Gelişimi
Üçüncü taraf müdahalesi olmadan eşler arası takas fikri, Tier Nolan tarafından, çeşitli blok zinciri teknolojileri kullanarak kripto para birimi borsalarının nasıl yapılacağına dair temel temeli attığı 2013 yılında icat edildi.
Atomik swap (takas) teknolojisi 2017 yılında Litecoin’i kuran Charlie Lee tarafından ” LTC / BTC ile çapraz zincir atomik takas yaptığını ” ve 10 LTC’yi 0.1167 BTC ile nasıl değiştirdiğini tweetlediğinde hayata geçirildi. O zamandan beri, birçok merkezi olmayan borsa platformu ve bağımsız yatırımcılar, kripto para ticareti yapmak için bu teknolojiyi kullanıyor.
Bugün atomik takaslar, kripto para birimlerinin alınıp satılma ve takas edilme şeklini değiştirme potansiyeli sunuyor. Yukarıda bahsedilenler gibi kripto para birimi değişim platformları, kullanıcıların ve yatırımcıların cüzdanları üzerinde tam kontrol uygulamalarına izin vermez.
Dolayısıyla, kullanıcılar her zaman risk altındadır ve varlıklarının güvenliği söz konusu olduğunda değişim platformuna bağımlıdır. Atomik takaslar, yatırımcılara daha düşük maliyetlerle daha fazla esneklik sağlayarak bu tür riskleri azaltır ve değer katar.
Atomik Takas Nasıl Çalışır?
Atomik takaslar, işlemi “kilitleyen” ve takasın tamamlanması için her iki taraftan da doğrulama gerektiren akıllı bir sözleşme olan karma zaman kilidi sözleşme teknolojisini (HTCL) kullanır.
HTCL teknolojisi kullanılarak oluşturulan sözleşme iki güvenlik özelliği içerir:
1. HashLock
HashLock teknolojisi, sözleşmenin yalnızca para yatırma kuruluşunun erişebildiği özel bir anahtarla kilitlenmesine izin verir. Yatırılan para birimi yalnızca özel anahtar (yani benzersiz bir veri parçası) ile açılabilir.
2. Zaman Kilidi
TimeLock mekanizması, işlemin belirli bir zaman dilimi içinde gerçekleşmesini sağlar ve tamamlanmadığı takdirde para yatıran kişiye iade eder. İşlemi zaman kısıtlamaları ile güvence altına alır. Bir kişinin para birimi yatırılsa ve işlem hemen tamamlanmasa bile, paranın güvende olduğundan ve iade edileceğinden emin olurlar.
Atomik Swap Örneği
Lara ve Mark’ın atomik swap kullanarak kripto para takası yapmak istediklerini varsayalım.
- Lara, kripto para birimini sanal kasa gibi davranan ve yalnızca kendisinin erişebileceği özel bir anahtarla açılabilen bir HTCL adresine yatırıyor.
- Lara, kripto para birimini aynı kriptografik karma kullanılarak oluşturulan bir adrese yatıran Mark ile özel anahtarın kriptografik bir karmasını paylaşır.
- Mark kripto para birimini yatırdıktan sonra, Lara ilk depozitosundan elde ettiği özel anahtarla işlemin “kilidini açarak” para birimini kullanabilir.
- Lara işlemin “kilidini açmak” için anahtarı kullandıktan sonra, Mark borsadaki payına erişebilir.
- Her iki taraf da kendi fonlarına eriştiğinde atomik takas tamamlanır.
Atomik Swapların Avantajları
1. Merkezi olmayan yapı
Değişim platformlarından bağımsız olarak ve doğrudan, cüzdandan cüzdana işlemlere izin veren atomik takaslar, yatırımcılara hesapları ve borsaları üzerinde tam kontrol sağlar.
2. Artan güvenlik
Atomik takaslar tarafından kullanılan HTCL sözleşmelerindeki HashLock ve TimeLock teknolojileri, yatırımcılar için daha fazla güvenlik ve güvence sunar. Çünkü gecikme veya çelişki durumunda para birimlerini geri alma garantisine sahiptirler ve işlem üzerinde tam kontrole sahiptirler.
3. Eşler arası ticaret ve daha düşük maliyetler
İnsanların birbirleriyle bağımsız olarak ticaret yapmalarına izin vermenin yanı sıra; atomik takaslar, merkezi takas platformlarının kullanılmasıyla ilişkili operasyonel maliyetleri ve işlem ücretlerini azaltır.
4. Altcoin ticaret esnekliğinde artış
Coinbase gibi borsa platformları, yatırımcıların her tür altcoin takas etmesine izin vermez. Örneğin Ripple (XRP), Coinbase’de Litecoin için doğrudan alınıp satılamaz. Bitcoin’e dönüştürülmeli ve ardından Litecoin ile değiştirilebilir. Atomik takaslar, neredeyse tüm altcoin türlerinin alım satımına izin vererek böyle bir sorunu çözer.
Atomik Swapların Dezavantajları
1. Karmaşıklık ve koşullar
Daha yüksek güvenlik sundukları için, atomik takaslar, değişim platformları tarafından empoze edilenlerden daha katı ticaret koşullarıyla birlikte gelir ve tarafların doğrudan iletişim araçları olmadan etkileşime girmesini gerektirir. Örneğin, platformlar bir düğmeye tıklayarak alım satım gerçekleştirebilirken atomik swaplar, karma kriptograflarla birlikte veri ve bilgi alışverişini gerektirir.
2. Gizlilik sorunları
Atomik takasların yürütülmesi zaman alabilir. Sonuç olarak, işlem blok zinciri ağında daha uzun süre aktiftir. Ayrıca bilgisayar korsanlarına işlemi kesmek ve yatırımcılar hakkında özel bilgiler toplamak için daha fazla zaman verir.
Kripto para alım satımının en önemli özelliklerinden biri işlemlerin yasal anonimliği olduğu için ele alınması gereken bir konudur.
