GİRİŞ
Hisse senetleri, kripto alım satımı veya diğer varlık türleri için farklı pazarlarda kullanılan ticaret türü ne olursa olsun, yatırımcıların portföylerini ele alırken dikkate almaları gereken birçok ölçüt vardır. Dikkate alınması gereken faktörlerden biri de piyasanın psikolojisidir. Piyasa psikolojisi, piyasa hareketleri ve fiyat dalgalanmaları ile ilgili duyguların etkisi veya duyguların yansıması olarak tanımlanır. Piyasa döngüsünün psikolojisi tam olarak nedir ve neden önemlidir?
Piyasa Psikolojisi Nedir?
Piyasa döngüsünün psikolojisi, piyasa hareketlerinin katılımcıların duygularından etkilenebileceği varsayımına dayanır. Piyasa psikolojisi, piyasa hareketlerinin katılımcıların duygularını yansıttığı fikrini de içerir.
Pek çok ekonomist, trader, yatırımcı ve finans uzmanı, piyasanın duygular ve duyarlılıklar tarafından yönlendirildiğine, dalgalanmalar ve piyasa değişiklikleri yarattığına inanıyor. İşte bu saydığımız sebepler yüzünden piyasa döngüsü psikolojisi ticarette çok önemli bir yere sahiptir.
Duyarlılık, piyasa katılımcılarının belirli bir varlığın fiyat hareketiyle ilgili sahip oldukları genel duygudur. Piyasadaki genel duyarlılık olumlu ise, fiyatlar yükselir ve piyasa yükseliş olarak kabul edilir. Piyasa düşüşe geçtiğinde fiyatlar düşer ve piyasadaki duyarlılık negatif hale gelir.
Piyasa dinamiktir, bu da varlıkların fiyatlarının sürekli değiştiği ve farklı genel duyguları yansıtacak şekilde dalgalandığı anlamına gelir. Tüm yatırımcılar belirli bir varlık veya bir varlık pazarı hakkında aynı duyguya sahip değildir. Olumlu bir piyasa duyarlılığı normalde talebin artmasına neden olur ve sonuç olarak arz azalarak fiyatların yükselmesine neden olur. Piyasa duyarlılığı olumsuz ise, talep azalır ve mevcut arzın genel kullanılabilirliği artar. Sonuç olarak, olumsuz bir piyasa duyarlılığı bir düşüş trendi oluşturur ve fiyatların düşmesine neden olur.
Piyasadaki duyarlılık dalgalanmalarını takiben, piyasa döngüleri dinamik bir ortam oluşturmak için değişir.
Piyasa Döngüleri ve Duyarlılık: Duygular Piyasa Döngülerini Şekillendirir!
Varlıkların türüne bakılmaksızın tüm piyasalar piyasa döngülerinden, yani değişen piyasa trendlerinden geçer. Bu trendler olumlu veya olumsuz olabilir. Buna bağlı olara piyasa, trendlere göre genişleyebilir veya daralabilir ve piyasa döngüleri yaratabilir.
İyimserlik ve açgözlülük, varlık fiyatlarının azalan arz ve artan talep ile yükseldiği yükselen piyasa döngülerinin arkasındaki itici güç olabilir. Olumlu duygular fiyatları şişirir ve güçlü bir satın alma aktivitesi oluştururken piyasayı daha da yukarı çekebilir. Zaman zaman, uzun süreli olumlu duygular piyasada bir baloncuğa neden olabilir ve yatırımcılar aşırı alım yaptığı için bu balon patlayabilir. Bu durum, büyük bir elden çıkarmaya ve olumsuz duygulara yol açarak bir sonraki piyasa döngüsünü oluşturabilir ve düşüş trendlerine ve fiyat düşüşlerine yol açabilir.
En yüksek noktaya olumlu duygular, aşırı abartma, açgözlülük ve büyük mali kazançlar için umutlarla ulaşıldıktan sonra, fiyat aşınmaya başlar. Sonuç olarak, yatırımcılar arasında paniğe ve endişeye yol açarak fiyatı bu noktadan daha aşağıya çeken olumsuz duygular ortaya çıkıyor.
Kapitülasyon, satış baskısı zirveye ulaştığında ve yatırımcılar varlıklarını düşük seviyelerde sattığında ortaya çıkar. Yerel bir düşük seviyeye ulaşıldığında, satış baskısı durur ve piyasa döngüsü bir kez daha değişir. Genellikle mali kazançlar için umut, yüksek beklentiler şeklinde ortaya çıkmadan önce yatay trendlere girer ve olumlu piyasa duyarlılıkları geri döner.
Piyasa psikolojisi Nasıl Kullanılır?
Piyasa psikolojisi teorisinin geçerli olduğu varsayılırsa, tacirin bu teoriyi anlaması daha karlı zamanlarda pozisyonlara girmesine ve pozisyonlardan çıkmasına yardımcı olabilir. Piyasanın genel tutumu faydalı değildir: en yüksek finansal fırsatlar (alıcı için) genellikle çoğu kimsenin umutsuz olduğu ve piyasanın çok düşük olduğu zamanlardır. Bunun aksine finansal risk genellikle piyasa katılımcılarının çoğunluğunun aşırı mutlu ve fazla kendine güvenli olduğu zamanlarda en yüksek seviyededir.
Dolayısıyla, bazı tacirler ve yatırımcılar psikolojik döngülerin farklı kademelerini belirlemek amacıyla piyasa duyarlılığını okumaya çalışır. İdeal koşullarda bu bilgiyi, panik hissi yaygın olduğunda (düşük fiyatlar) alım yapmak ve açgözlülük aşamasında (yüksek fiyatlar) satış yapmak için kullanmaları gerekir. Uygulamada ise bu optimum noktaları belirleyebilmek oldukça zor bir görevdir. Yerel dip noktası olarak görünen bir nokta (destek) direnemeyerek daha da düşük diplere neden olabilir.
Bitcoin ve Piyasa Döngüsünün Psikolojisi
Piyasa döngüsünün psikolojisi ve değişen duygular başlangıçta borsada belirtilirken, kripto para birimi gibi diğer piyasalar da duyarlılıkla yönlendiriliyor. Bitcoin’i , tıpkı hisse senetleri gibi piyasa döngülerini takip eden, en çok işlem gören bir dijital varlık örneği olarak alabiliriz . Altcoinler ise Bitcoin’in piyasadaki hareketini takip ediyor.
Kural olarak, BTC ne zaman olumlu duygular kazanmaya başlasa, diğer kriptolar da bunu takip eder. Kısaca piyasa döngüsünün psikolojisi budur.
Piyasa psikolojisinin varlık fiyatlarını nasıl yukarı ve aşağı yönlendirebileceğinin bir örneği olarak 2017’yi ele alalım. Ocak-Aralık 2017 arasında, Bitcoin’in fiyatı, BTC başına bin doların üzerine çıkmasının ardından olumlu duygularla BTC birimi başına dokuz yüz dolardan yirmi bin dolara sıçradı. Fiyat, günlük ve haftalık küçük dalgalanmalarla yükselmeye devam etti ve yeni yatırımcılar da heyecana katıldı. Büyük kazançlar, biraz açgözlülük ve çok fazla heyecan beklentisi, BTC’yi dokuz yüz dolarlık başlangıç değerinden on iki aydan daha kısa bir sürede yirmi bin dolar fiyatına itti. Ancak, fiyat zirve değerine ulaştığında düşmeye başladı. Birçok yatırımcı kazanç elde etmek için varlıklarını satmaya başladı.
BTC arzı yirmi bir milyon ile sınırlıdır, bu nedenle BTC arzının azalan mevcudiyeti ile BTC’nin değerinin kademeli olarak artmaya devam etmesi muhtemeldir. Ancak, piyasa psikolojisi ve tüccarların duygularına göre fiyat dalgalanmaya devam edecek.
