Giriş
Her yeni gün kripto para dünyasında yeni projelerle birlikte yeni tartışmalar da ortaya çıkıyor. HEX de bu tartışmalardan nasibini aldı. Bu yazımızda HEX projesini tanıtıp, proje hakkındaki tartışmalara değineceğiz.
Hex’i anlamak için öncelikle mevduat sertifikalarından bahsedelim. Geleneksel finans endüstrisinde ticari bankalar tarafından sunulan mevduat sertifikaları, standart mevduatlardan az da olsa daha fazla faiz getirisine sahiptir. Aradaki faiz oranını karşılamak adına para yatıranlar paralarını çekmeyeceklerine dair anlaşma imzalarlar. Bu süreç 1, 3, 6 ay olabilir, hatta bazen 5 yıla kadar varabilir. Yatırım yapılan fonlar hükümetler tarafından garanti altına alınır, yatırımcı bakımından daha fazla faiz avantajı alınmış olur ve risksizdir.
HEX geliştiricileri bankalar tarafından kullanılan mevduat sertifikası sisteminin bir benzerini blockchain tabanında kullanıcılara sunmak istiyor. Görünüşe göre HEX coin’lerini bir süreliğine hesaplara kilitleyen kullanıcılarına kilitledikleri coin miktarına oranla faiz getirisi kazanıyor. Doğal olarak coin’lerini daha uzun kilitleyenler daha fazla ödül alıyorlar. Projenin resmi sitesine göre faiz ödemeleri %3.69 ile %369 arasında değişmektedir. HEX aynı zamanda yeni yatırımcıları getirenlere çok yüksek referans bonusları sunuyor.
HEX internet sitesinde yer alan feragatnamesinde şu ifadeleri içeriyor:
Sonuna kadar okudunuz, tebrikler. Yukarıda okuduğunuz metinde de fark etmişsiniz. Bu yüzden herhangi bir beklenti içerisine girmemeniz ya da bir şeyler ters giderse bunun için telafi aramamanız gerekiyor. Sözleşmelere ETH yolladığınızda ETH’lerinizi geri alamıyorsunuz. Bağışlarınızı joinXfLobbyfunction çalıştırmadan sözleşmeye göndererek yapabilirsiniz. Yazılım işi oldukça zor. Blockchain daha da zor. Bahsettiğimiz şeyler çalıştığı için şanslıyız.
HEX resmi olarak şöyle tanımlanıyor:
HEX bir menkul kıymet değildir. Aslında ortada tam olarak coin de bulunmuyor. Sistem dağıtık bir veri tabanındaki rakamlardan oluşuyor… Bunlar sadece internetteki rakamlar. Kod kendi başına hiçbir şey yapamıyor. İnsanlar isterse kodu çalıştırabilir ya da çalıştırmayabilir.
Özetle ETH’sini gönderen bir kullanıcı gönderdiği rakamı geri alamıyor. Gönderim yaparken karşılığında bir şey beklenmemeli ve ek olarak HEX kodu bir işe yaramıyor. Peki HEX ne yapabiliyor?
HEX Tokenlerinin Yaratılması
HEX projesinin arkasındaki isim Richard Heart, Twitter ve YouTube gibi sosyal mecralarda takip edilen ve belirli bir kitlesi olan bir isim. Heart’ın ekibi proje hakkındaki planları açıkladığında eleştiri oklarını üzerine çekti. Proje ilk başta Bitcoin Hex adını aldı. Heart bu proje hakkında Bitcoin ekosistemindeki gelir dağılımını yeniden düzenlemek için yola çıkıldığını söylemişti. Proje hakkında neredeyse herkes eleştiri yapmıştı üstelik HEX ekosistemi hakkında daha fazla detay açıklanınca cevaplar yerine daha fazla soru ortaya çıktı.
HEX tokenleri şöyle yaratıldı; tokenler başlangıçta bedavaydı. BTC sahipleri 1 BTC’ye karşılık olarak 10000 HEX olacak şekilde alabildiler. Proje sahipleri bunun bir airdrop olmadığının altını çizdi. HEX tokenlerine bu yolla sahip olanlar gizliliklerinden vazgeçmek zorundaydı çünkü sahip oldukları BTC tutarını herkese açık olarak açıklamaları gerekiyordu. Aynı şekilde ETH gönderilerek de HEX token’leri elde edilebiliyordu. Bunun bir “trade” olmadığını savunan Heart, bu yolla ETH bağışlarının HEX yarattığını belirtti.
2 yolla da toplanan ETH ve BTC’lerin bir şekilde HEX’e dönüştürülmesi ICO olarak sınıflandırılıp sınıflandırılamayacağı farklı bir tartışma konusu. Bilinen kısmı ise HEX bu şekilde 35000’den fazla ETH (yaklaşık 5 milyon dolar) topladı ve HEX tokeni yaratıldı. Ünlü yorumcu Guy Swann gönderilen ETH’lerin doğrudan Richard’ın cebine girdiğini, bu tokenin oyun gibi gösterilip insanların ETH göndermesi için cesaretlendirildiğini belirtti. Bildiği tek gerçeğin Richard’ın zenginleştiği ve kullanıcıların karşılığında bedava token kazandığı olduğunu sözlerine ekledi.
HEX Tokenleri Nasıl Saklanıyor?
HEX ekosistemindeki bir diğer tartışmalı konu Origin Address konusu. Origin Address geliştiricilerden Kyle Bahr tarafından yazılan bir dokümanda şöyle açıklanmış;
Sözleşme 1 ETH adresini Origin Address olarak belirlemiş durumda ve çeşitli şekilde HEX tokenleri bu adrese ödeniyor. Cezalar karşılığında kazanılan HEX’lerin yarısı bu adrese gidiyor. Diğer yarısı da başka bir havuza aktarılıyor.
Öyle görünüyor ki HEX tanıtıcıları Origin’in çok fazla miktarda HEX’e sahip olduğu bir sistem yaratmışlar. Piyasaya çıkma süreci tamamlandığında Origin adresi dolaşımdaki arzın birçoğuna sahip olacak. Akıllı sözleşmenin tasarımından ötürü ne kadar HEX tokeni yaratıldığı bilinemeyecek. Bazı eleştirmenlere göre HEX arzının en az %45’ine bu adres sahip olacak.
HEX Staking Havuzları
Proje sahipleri kullanıcılara HEX stake edildiğinde yüklü miktarda gelir edeceğini vaad ediyor. Diğer yandan staking süreçleri tamamlanmadığında yüksek oranda ceza kesiyor. Eğer stake edilen tokenler süreci tamamlamış ve acil bir durumda geri çekilmesi gerekirse karın yarısı kadar HEX tokeni ceza uygulanıyor. Bunun haricinde süreç tamamlanmadan yapılan iptaller sonucunda bütün stake edilen miktarın kaybedilmesi ihtimali de bulunuyor. Bütün HEX tokenlerinin stake edilmesi zorunlu aksi halde belirli bir miktar ceza kesiliyor.
Cezalar ile toplanan HEX’lerin yarısı Origin adrese gidiyor ve birikiyor. Heart Origin hakkındaki eleştirilere cevap olarak adresin kendine ait olduğunu inkar etmedi ancak Origin adresinin anahtarının kimde olduğunu da belirtmedi.
HEX Fiyatı
HEX hakkındaki tartışmalar süredursun HEX fiyatı son zamanlarda büyük dalgalanmalar yaşadı. 2021’in başlarında neredeyse bütün altcoin’lerde yaşanan dalgalanmalar sonucunda değerlerine değer katan altcoin’ler oldu. HEX 2021 içerisinde 0.06436 dolara kadar ulaştı. HEX’in HEX’e inanan birçok takipçisi olduğu görünüyor ve HEX hakkındaki iddiaların asılsız olduğunu savunuyorlar. HEX Uniswap ve BitMart ve HitBTC’de listelenmiş durumda.
