Halk sağlığı yetkilileri, koronavirüs salgınını bastırma umuduyla, Amerikalılara, kişinin iş yerine gidip gelme de dahil olmak üzere yüz yüze temastan kaçınması gerektiğini söylüyor. Bu adımlar tıbbi açıdan ne kadar gerekli ve ciddi olursa olsun, öngörülebilir bir gelecek için dış dünyadan uzak durmanın ve toparlanmanın bir diğer yönü var: Ekonominin büyük alanları durma noktasına geliyor. Yaşanan bu salgın, küresel bir salgın olduğu için, neredeyse tüm dünyada aynı şeyler oluyor, aynı durumlar yaşanıyor ve ekonomi zarar görüyor.
Aslında, SARS-CoV-2 virüsü dünya çapında ne kadar çok yayılırsa sadece sağlığımız için değil, geçim kaynaklarımızla ilgili endişe de o kadar büyük olur.
Küçük Bir Dipnot: Bu yazı itibariyle, ilgili COVID-19 hastalığının yaklaşık 31 milyon doğrulanmış vakası vardır
COVID-19 gibi bir pandeminin küresel ekonomi üzerinde ne kadar büyük bir etkisi olabilir? En son ekonomik tahminler, özellikle birkaç ay sonra potansiyel bir aşı ile, bunun dramatik olacağını gösteriyor. Nitekim, Uluslararası Para Fonu IMF, geçtiğimiz günlerde salgının Büyük Buhran (Great Depression)’dan bu yana en kötü ekonomik çöküşü tetikleyeceğini öngördü.
Temel Noktalar
• Belirli bir pandeminin ekonomik etkisi, altta yatan neden hızlı bir şekilde kontrol altına alınırsa uzun süreli olmayabilir. Ancak COVID-19’un geniş yayılımı, muhtemelen daha uzun süreli bir gerilemeye gireceğimiz anlamına geliyorr.
• Modern tarihin en büyük salgını, birçok hizmet tabanlı işletmenin çift haneli kayıplara uğradığı 1918-1919 İspanyol Gribi idi.
• Doğrudan hane halkına para göndermek gibi hükümet müdahalelerinin, mağazalar kapalıyken daha az etkisi olabilir ve insanlar paketleri kapısına gelmekten bile korkarlar.
• Bir pandeminin ortaya çıkması, işçilerin acil durum fonlarını desteklemeleri ve olası bir iş kaybına karşı hazırlıklı olduklarından emin olmaları için iyi bir zamandır.
Birbirine Bağlı Ekonomi
Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ve dünyanın dört bir yanındaki milyonlarca insanın sanal bir kilitlenme içinde olduğu düşünüldüğünde, ekonomi genelinde bir dalgalanma etkisi kaçınılmazdır.
Elbette, belirli endüstriler hasarın en büyük kısmını taşıyor. Dükkanlar ve restoranlar, kapılarını tamamen kapatmazlarsa boşalmaya başlar ve ciddi oranlarda zarar eder. Gerekli olmayan seyahatler yavaşlar ve sadece havayolları ve yolcu gemisi işletmecileri için değil, turizm gelirine dayanan daha küçük işletmeler için de gelirleri azaltır. Liste bu şekilde devam ediyor.
Bununla birlikte, görünüşte alakasız sektörlerde çalışanlar, sosyal mesafenin ikincil etkilerini de hissedebilirler. Örneğin, üreticiler – özellikle tıbbi alan dışındakiler – alışveriş yavaşladıkça daha az sipariş görebilir. Müşteri tabanının bir kısmı işini kaybettiği için bankaların daha fazla kredi temerrütünü karşılaması gerekebilir. Ve petrol şirketleri, yatırımcılar talebin zayıfladığını sezdikçe fiyatların düştüğünü görüyor.
Bilinmeyen korkusu ve bizi nelerin beklediğini öngörememek bu ekonomik etkileri ciddi oranda şiddetlendirebilir. Bu, görünüşte istikrarlı bir istihdamı olan bireyler ve ailelerin bile finansal artçı şokun kontrol altına alınamaması durumunda satın alımları sınırlamaya başlayabileceği anlamına geliyor.
Pandeminin Etkisinin Ölçülmesi
Her pandemi benzersizdir, bu da herhangi bir krizin sonuçlarını tahmin etmeyi bilimden daha eğitimli bir tahmin yürütür. Dahası, COVID-19 gibi bir şeyin en kötü durum tahminleriyle karşılaştıran pek çok yeni örnek yoktur. Örneğin, 2009’daki H1N1 gribi yaygındı. Ancak bu grip o kadar ölümcül değildi; Hastalık Kontrol Merkezleri (Centers for Disease Control), ABD’de 60 milyon vaka olduğunu ve bunun 13.000’den az ölümle sonuçlandığını tahmin ediyor.
Modern zamanlarda en yakın karşılaştırma, bir asırdan fazla bir süre önce, farklı bir H1N1 virüs türünün neden olduğu sözde “İspanyol Gribi” nin 1918’den 1919’a kadar dünyayı kasıp kavurmasıyla gerçekleşti. CDC tahminlerine göre, yaklaşık 500 milyon insan nihayetinde dünya çapında yaklaşık 50 milyon kişinin hayatını alan bu hastalığa yakalandı.
ABD vatandaşlarına Dışişleri Bakanlığı tarafından COVID-19 nedeniyle tüm uluslararası seyahatlerden kaçınmaları tavsiye edildi. Amerika Birleşik Devletleri’nde yaşayan ABD vatandaşlarına, belirsiz bir süre için yurtdışında kalmaya hazır olmadıkları sürece Amerika’ya derhal geri dönmeleri söylendi.
20. yüzyılın başlarına ait ekonomik veriler azdır. Bununla birlikte, St. Louis Federal Rezerv Bankası tarafından yapılan bir analiz, birçok işletmenin, özellikle hizmet ve eğlence odaklı olanların “gelirde çift haneli kayıplar yaşadığını” tahmin etti. O zamanlar, temeldeki sağlık acil durumu 1919’da yatıştığı için ekonomik bozulma kısa sürdü.
Mevcut pandemi nasıl karşılaştırılır? Koronavirüsün ölüm oranı kesinlikle İspanyol Gribinden daha az olsa da, ekonomik bedeli çok daha ciddi olacak gibi görünüyor.
Altta yatan virüs çok bulaşıcı olduğu için – Hong Kong Üniversitesi ve Harvard Üniversitesi’nden bir grup araştırmacı, dünya nüfusunun dörtte biri ile yarısının virüsü “sert kontrol önlemleri veya aşı bulunmayan” virüsü kapma olasılığının yüksek olduğunu tahmin ediyor. Hükümetler bu virüsün dünya çapında yayılmasını kontrol etmek için sert önlemler alıyor, ancak çoğu alışverişçiyi ve restoran müşterisini evde tutmayı içeren bu eylemler büyük bir ekonomik bedeller vermeye sebep oluyor.
COVID-19 Pandemisi’nin Etkisi
Uzmanlar, koronavirüs gibi bir pandeminin ekonomik yansımasının ne olacağını tahmin edebilirken, kesin etki kaç kişinin etkilendiğine, ne kadar şiddetli vurduğuna ve yayılmasını kontrol altına almak için hangi toplumsal müdahalelerin gerekli olduğuna bağlı olarak değişecektir.
Pek çok işçi ve potansiyel alışverişçi hala tecrit edilmiş durumdayken, COVID-19’un hem küresel ekonomi hem de ABD ekonomisi üzerinde çok önemli bir etkisi olduğunu kanıtlıyor. Örneğin ABD’de perakende satışlar, hükümetin veri toplamaya başlamasından bu yana görülen en büyük aylık düşüş olan Nisan ayında %8,7 oranında düştü. Buna ek olarak, Federal Rezerv’ten alınan veriler, 1940’lardan bu yana imalat çıktısındaki en kötü düşüşü yaşadığını gösteriyor.
Tabii ki, talepteki bu ani düşüş, istihdam üzerinde feci bir etkiye neden oldu. Sadece geçtiğimiz mart ayı içerisinde, yaklaşık 22 milyon Amerikalı işsizlik yardımı başvurusunda bulunarak önceki rekorları alt üst etti.
Bu ekonomik şok dalgaları Pekin’den Madrid’e kadar hissediliyor ve dünya ekonomisinde on yıllardır görülmemiş bir engel oluşturuyor. IMF geçtiğimiz aylarda 2020’de küresel üretimde %3’lük bir düşüş öngördüğünü açıkladı. Yine bu, son zamanlardaki en kötü düşüş olacak gibi görünüyor. Kuruluş, dünya çapında% 5,8’lik GSYİH büyümesiyle gelecek yıl sessiz bir toparlanma öngörüyor.
Bu ağrılı sürecin ne kadar süreceği açık bir soru olarak kalmaya devam ediyor. Yüzyıl önce, İspanyol Gribi’nin ekonomik etkisi pek uzun sürmedi. Ancak, bu sefer durumun böyle olup olmayacağını kimse kesin olarak söyleyemez. Elbette, ABD’deki ve yurt dışındaki hükümetler tıbbi bakımı kolaylaştırmada ve bulaşma oranını düşürmede ne kadar etkili olursa, ekonomik etki o kadar sessiz ve daha az olacaktır.
Devlet Müdahalesi Yardımcı Olabilir Mi?
İdeal bir senaryoda, yasama organları ve merkez bankaları, bir ekonomik krizin hafifletilmesine yardımcı olmak için cüzdanın gücünü kullanacaktır. Mart 2020’de ABD milletvekilleri, küresel koronavirüs pandemisinin harekete geçirdiği ekonomik gerilemenin etkisini köreltmek için CARES (Koronavirüs Yardımı, Yardım ve Ekonomik Güvenlik) Yasası adlı 2 trilyon dolarlık bir teşvik yasasının kabul edilmesi konusunda anlaştılar. 27 Mart’ta Başkan Trump yasa tasarısını imzaladı. Ancak bu önlemler bir pandemi sırasında daha az etkili olabilir.
Örneğin, Hazine’yi açma ve doğrudan hanelere para gönderme çabaları, işini kaybetmiş veya çalışma saatlerinin azaldığını görmüş bireylere yardımcı olabilir. Ancak bazı uzmanlar, fonları alan birçok kişinin harcayamaması durumunda etkinin azaldığını savunuyor – sonuçta birçok dükkan ve restoran kapandı.
Ve paranın dar olduğu bir zamanda likiditeyi artırmayı amaçlayan faiz oranı indirimleri, oranlar zaten bariz bir şekilde düşük olduğunda güçlerinin bir kısmını kaybedebilir. Fed, Mart ayında bir anahtar faiz oranını sıfıra indirerek ona manevra için çok az alan verdi. Ifo Ekonomik Araştırma Enstitüsü başkanı Hans-Werner Sinn, geçtiğimiz aylarda The Guardian’da “Koyu kırmızı bölgeye daha fazla faiz indirimi yapılması borsalara yardımcı olabilir, ancak nakit akışını da tetikleyebilir.” açıklamalarında bulundu.
Bununla birlikte, hükümetlerin yapabilecekleri elbette bunlarla sınırlı değil. Örneğin, işletmelerin ayakta kalmasına ve sağlık krizi sırasında çalışanları elde tutmasına yardımcı olan kısa vadeli finansman mekanizmalarını etkinleştirebilirler. Ve işsizlik sigortasını destekleyebilir ve en savunmasız sakinlerin evlerini kaybetmelerini veya aç kalmalarını engelleyen başka güvenlik ağları sağlayabilirler.
Belki de en önemlisi, hükümet liderleri, hastanelerin hastaları tedavi etmek ve doktorları ve hemşireleri korumak için ihtiyaç duydukları hayati kaynakları sağlamaya yardımcı olabilir. Ayrıca, testin hazır olduğundan emin olmak için özel sektörle birlikte çalışabilirler; bu, ABD’deki koronavirüsü kontrol altına alma çabalarını bugüne kadar engelledi.
Aslında bazı uzmanlar, kamu sektörünün sağlayabileceği en iyi ekonomik ilacın, altta yatan sağlık tehdidine hızlı bir çözüm olduğuna inanıyor. Ekonomi Danışmanları Konseyi’nin eski başkanı Austan Goolsbee bu ay NPR’ye verdiği demeçte, “Virüsün yayılma hızını yavaşlatan her şey en iyi uyarıcıdır” dedi.
Kendinizi Finansal Olarak Hazırlamak
Pandemiler, en azından kısa vadede önemli ekonomik hasara neden olabilirken, bireylerin kendilerini olabildiğince korumak için izleyebilecekleri adımlar vardır. Bir pandemi olarak değerlendirebileceğiniz önlemlerden bazıları şunlardır:
- 401 (k) değerinize takıntılı olmayın. Yatırım beyanlarınız bir süre çok çirkin görünecek. Ancak konu uzun vadeli yatırım olduğunda, genellikle bu rotada kalmak daha iyidir. Elinizde bulunan varlıklarınızı satarak, zararları kilitlemiş olursunuz, bu da nihai bir kurtarmadan yararlanamayacağınız anlamına gelir. Hatırlamayanlar için tekrarlamak gerekirse, piyasanın 2008’deki borsa çöküşünden sonra toparlanması sadece birkaç yıl sürdü.
- Acil durum fonunuzu oluşturun. Geleneksel bilgelik, üç ila altı aylık harcamaları banka hesabınızda her zaman hazır bulundurmanız gerektiğini belirtir. Pandemi, amaçlandıkları senaryolardan biridir. Öyleyse, hedefin biraz yetersiz kaldıysa, şimdi yapabiliyorsanız yedeğinizi oluşturma zamanı. Buna ihtiyacınız olup olmayacağını asla bilemezsiniz.
- Özgeçmişinizi tekrar gözden geçirin ve fırsatlara açık olun. Daha az taleple, bazı işletmeler tüm çalışanlarını maaş bordrosunda tutamayacak. Zorlu bir sektörde çalışıyorsanız, şimdi başka iş fırsatlarına bakmaya başlamanın tam zamanı olabilir. İş aramanıza yardımcı olabilecek kişilerle bağlantı kurmaya başlayın ve özgeçmişinizin iyi durumda olduğundan emin olun.
- Borç verenlere ulaşın. Bir pandeminin sonucu olarak gelirlerinin düştüğünü görmüş olanlar, ipotek, kira veya öğrenci kredilerini ödemekte zorlanabilirler. Bu kadar çok insan etkileneceği için, borç verenler ve ev sahipleri, size başka türlü yapacaklarından daha fazla ev sahipliği yapmaya istekli olabilirler. Bir ödemeyi kaçırdığınızda yapabileceğiniz en mantıklı şey, alacaklılarınızı tekrar hatırlamaktır.
Sonuç:
Dünyanın dört bir yanındaki hükümetler halkının hareketliliğini sınırladığından, çoğu uzman ekonomik çıktıda önemli bir düşüşün kaçınılmaz olduğu konusunda hemfikir. Başarılı olan ülkeler, Enfeksiyon oranını ne kadar kontrol altında tutarsa, etki o kadar az olacaktır. Bu arada, bireyler yalnızca sosyal mesafeyle değil, finansal durumlarını analiz ederek ve en kötüsünü planlayarak kendilerine yardımcı olabilirler.
