Bitcoin, bu sanal para biriminin bilinmeyen yaratıcısına (veya yaratıcılarına) verilen isim olan Satoshi Nakamoto tarafından 2009 yılında geliştirilen bir kripto para birimidir. Bitcoin’de yapılan işlemler, her bir birim için işlem geçmişini gösteren ve sahipliği kanıtlamak için kullanılan bir blok zincirine kaydedilir. Bu rehber yazımızda sizler için Bitcoin’in fiyatını belirleyen faktörleri derledik.
Bitcoin satın almak, bir hisse senedi veya tahvil satın almaktan farklıdır çünkü Bitcoin bir şirket değildir. Sonuç olarak, gözden geçirilecek bir kurumsal bilanço yoktur. Ve geleneksel para birimlerine yatırım yapmanın aksine, Bitcoin bir merkez bankası tarafından verilmez veya bir hükümet tarafından desteklenmez. Bu nedenle para politikası, enflasyon oranları ve tipik olarak para biriminin değerini etkileyen ekonomik büyüme ölçümleri Bitcoin için geçerli değildir. Aksine, Bitcoin fiyatları aşağıdaki faktörlerden etkilenir:
- Bitcoin arzı ve bunun için piyasa talebi
- Madencilik süreci yoluyla bir bitcoin üretmenin maliyeti
- Blockchain işlemlerini doğrulamak için Bitcoin madencilerine verilen ödüller
- Rakip kripto para birimlerinin sayısı
- Ticaret yaptığı borsalar
- Satışını düzenleyen düzenlemeler
- İç yönetişimi
Bitcoin Fiyatının Belirlenmesi İle İlgili Temel Bilgiler
- Bitcoin’in bir şirketi olmadığı için, Bitcoin satın almak hisse senedi veya tahvil satın almaktan farklıdır. Sonuç olarak, gözden geçirilecek bir kurumsal bilanço yoktur.
- Geleneksel para birimlerine yatırım yapmanın aksine, Bitcoin bir merkez bankası tarafından verilmez veya bir hükümet tarafından desteklenmez. Bu sebeple para politikası, enflasyon oranları ve tipik olarak para biriminin değerini etkileyen ekonomik büyüme ölçümleri, Bitcoin için geçerli değildir.
- Bitcoin fiyatlandırması, bitcoin arzı ve bunun için piyasa talebi, rakip kripto para birimlerinin sayısı ve ticaret yaptığı borsalar gibi faktörlerden etkilenir.
Arz ve Talep
Sabit döviz kurları olmayan ülkeler, iskonto oranını ayarlayarak, rezerv gereksinimlerini değiştirerek veya açık piyasa işlemlerine katılarak para birimlerinin ne kadarının dolaşımda olduğunu kısmen kontrol edebilirler. Bu seçeneklerle, bir merkez bankası potansiyel olarak bir para biriminin döviz kurunu etkileyebilir.
Bitcoin arzı iki farklı şekilde etkilenir. İlk olarak, bitcoin protokolü yeni bitcoinlerin sabit bir oranda oluşturulmasına izin verir. Madenciler işlem bloklarını işlediğinde ve yeni madeni paraların piyasaya sürülme hızı zamanla yavaşlayacak şekilde tasarlandığında piyasaya yeni bitcoinler giriyor. Örnek olarak: büyüme %6,9’dan (2016) %4,4’e (2017) %4,0’a (2018) yavaşladı. Bu, bitcoin talebinin arzın arttığından daha hızlı arttığı senaryolar oluşturabilir ve bu da fiyatı artırabilir.Bitcoin dolaşım büyümesinin yavaşlaması, bitcoin madencilerine sunulan blok ödüllerinin yarıya inmesinden kaynaklanıyor. Bu da kripto para birimi ekosistemi için yapay enflasyon olarak düşünülebilir.
Arz ikinci olarak, sistemin var olmasına izin verdiği bitcoin sayısından da etkilenebilir. Bu sayı 21 milyon olarak sınırlandırılmıştır. Bu sayıya ulaşıldığında madencilik faaliyetleri artık yeni bitcoin yaratmayacaktır. Örneğin. Bitcoin arzı Aralık 2019’da 18.1 milyona ulaştı ve bu rakam kullanıma sunulacak olan bitcoin arzının %86.2’sini temsil ediyor. 21 milyon bitcoin dolaşımda olduğunda, fiyatlar pratik (işlemlerde kolayca kullanılabilir), yasal ve diğer kripto para birimlerinin popülaritesi tarafından belirlenen talep olarak kabul edilip edilmediğine bağlıdır. Blok ödüllerinin yarıya indirilmesinin yapay enflasyon mekanizmasının artık kripto para biriminin fiyatı üzerinde bir etkisi olmayacak. Bununla birlikte, blok ödüllerinin mevcut düzenleme oranında, son bitcoin 2140 yılına kadar çıkarılacak şekilde ayarlanmamıştır.
Rekabet
Bitcoin en iyi bilinen kripto para birimi olsa da, kullanıcıların dikkatini çekmek için yarışan yüzlerce başka token var. Bitcoin piyasa değeri açısından hala baskın seçenek olsa da, Ocak 2020 itibariyle en yakın rakipleri arasında Ether (ETH), XRP, Bitcoin Cash (BCH), Litecoin (LTC) ve EOS gibi altcoinler yer alıyor. Ayrıca, yeni ilk para teklifleri ( ICO’lar) da sürekli revaçta. Kalabalık alan yatırımcılar için iyi bir haber çünkü yaygın rekabet fiyatları düşürüyor. Neyse ki Bitcoin’in yüksek görünürlüğü ona rakiplerine göre bir avantaj sağlıyor.
Üretim Maliyeti
Bitcoinler sanal olsa da, yine de üretilen ürünlerdir ve gerçek bir üretim maliyetine neden olurlar. Elektrik tüketimi açık ara en önemli faktördür. Bitcoin ‘madenciliği’ adı verilen, madencilerin hepsinin çözmek için rekabet ettiği karmaşık bir kriptografik matematik problemine dayanır. Bunu ilk yapan, yeni basılan bir bitcoin bloğu ve son bloktan bu yana biriken işlem ücretleri ile ödüllendirilir. Bitcoin üretimi ile ilgili benzersiz olan şey, üretilen diğer ürünlerin aksine, bitcoin’in algoritmasının ortalama olarak her on dakikada bir yalnızca bir bitcoin bloğunun bulunmasına izin vermesidir. Bu, matematik problemini çözmek için rekabete katılan daha fazla üreticinin (madencilerin), bu on dakikalık aralığı korumak için bu problemi daha zor – ve dolayısıyla daha pahalı – çözme etkisine sahip olduğu anlamına gelir.
Araştırmalar, aslında bitcoin’in piyasa fiyatının, marjinal üretim maliyetiyle yakından ilişkili olduğunu göstermiştir.
Döviz Borsalarında Kullanılabilirlik
Hisse senedi yatırımcılarının NYSE, Nasdaq ve FTSE gibi endeksler üzerinden hisse senedi ticareti yaptığı gibi, kripto para yatırımcıları Coinbase, GDAX ve diğer borsalar üzerinden kripto para ticareti yapıyor. Geleneksel döviz borsalarına benzer şekilde, bu platformlar yatırımcıların kripto para birimi / döviz çiftleri (ör. BTC / USD veya bitcoin / ABD doları) ticaretine izin verir.
Bir değişim ne kadar popüler hale gelirse, bir ağ etkisi yaratmak için ek katılımcıları çekmek o kadar kolay olabilir. Ve piyasa nüfuzundan yararlanarak, diğer para birimlerinin nasıl ekleneceğini düzenleyen kurallar koyabilir. Örneğin, Simple Agreement for Future Tokens (SAFT) çerçevesinin yayınlanması, ICO’ların menkul kıymet düzenlemelerine nasıl uyabileceğini tanımlamayı amaçlamaktadır. Bitcoin’in bu borsalardaki varlığı, kripto para birimlerinin faaliyet gösterdiği yasal gri alandan bağımsız olarak bir düzeyde yasal uyumluluk anlamına gelir.
Yönetmelikler ve Yasal Konular
Bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin popülaritesindeki hızlı artış, düzenleyicilerin bu tür dijital varlıkları nasıl sınıflandıracaklarını tartışmalarına neden oldu. Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu (SEC), kripto para birimlerini menkul kıymetler olarak sınıflandırırken, ABD Emtia Vadeli İşlemler Komisyonu (CFTC), Bitcoin’i bir emtia olarak görüyor. Hangi düzenleyicinin kripto para birimleri için kuralları belirleyeceği konusundaki bu kafa karışıklığı, artan piyasa değerlerine rağmen belirsizlik yarattı. Ayrıca, piyasa, borsa yatırım fonları (ETF’ler), vadeli işlemler ve diğer türevler gibi temel varlık olarak bitcoin kullanan birçok finansal ürünün piyasaya sürülmesine tanık oldu.
Bu durum, fiyatları iki şekilde etkileyebilir. Birincisi, gerçek bir bitcoin satın almaya gücü yetmeyen yatırımcılara Bitcoin erişimi sağlayarak talebi arttırır. İkincisi, Bitcoin vadeli işlemlerinin aşırı değerlendiğine veya az değer gördüğüne inanan kurumsal yatırımcıların, Bitcoin’in fiyatının ters yönde hareket edeceğine dair bahisler yapmak için önemli kaynaklarını kullanmalarına izin vererek fiyat oynaklığını azaltabilir.
Çatallar ve Yönetişim İstikrarı
Bitcoin merkezi bir otorite tarafından yönetilmediğinden, işlemleri işlemek ve blok zincirini güvende tutmak için geliştiricilere ve madencilere güvenir. Yazılımdaki değişiklikler, temel sorunların çözülmesi genellikle uzun zaman aldığından, bitcoin topluluğunu hayal kırıklığına uğratma eğiliminde olan fikir birliğine dayalıdır.
Ölçeklenebilirlik konusu, belirli bir acı noktası olmuştur. İşlenebilecek işlemlerin sayısı blokların boyutuna bağlıdır ve bitcoin yazılımı şu anda yalnızca saniyede yaklaşık üç işlemi işleyebilmektedir. Kripto para birimlerine çok az talep olduğunda bu bir endişe kaynağı olmasa da, birçok kişi yavaş işlem hızlarının yatırımcıları rekabetçi kripto para birimlerine doğru iteceğinden endişe ediyor.
Topluluk, işlem sayısını artırmanın en iyi yoluna bölünmüştür. Temel yazılımın kullanımını yöneten kurallarda yapılan değişikliklere “çatallar” denir. “Yumuşak çatallar”, yeni bir kripto para biriminin oluşturulmasıyla sonuçlanmayan kural değişikliklerini ifade ederken, “sert çatal” yazılım değişiklikleri yeni kripto para birimleri ile sonuçlanır. Geçmişteki bitcoin hard forkları, bitcoin cash ve bitcoin gold’u içeriyordu.
Bitcoin’e Yatırım Yapmalı Mısınız?
Birçok yorumcu, bitcoin ve diğer kripto para birimlerinin hızlı değerlendirilmesini, 17. yüzyılda Hollanda’da Tulip çılgınlığının yarattığı spekülatif balonla karşılaştırıyor. Düzenleyiciler için yatırımcıları korumak büyük ölçüde önemli olsa da, kripto para birimlerinin küresel etkisinin gerçekten hissedilmesi muhtemelen yıllar alacaktır.
