Ethereum’un Yaklaşan Hard Fork’u
Ethereum ağının bir sonraki en büyük güncellemesi Londra hard fork’unun Ağustos 2021’de gerçekleşmesi planlanıyor. Hard fork’un içeriğine bakıldığında, Ethereum madencileri ve kullanıcılarını etkileyeceğini söyleyebiliriz.
Ethereum’da belirli aralıklarla yapılan güncellemelerine Ethereum İyileştirme Önerisi (EIP) adı veriliyor. Bu EIP’de uzun süredir geliştirilen 1559 ve 3554 numaralı geliştirmeler de yer alacak. Tarihi gittikçe yaklaşan Londra hard fork’u ve temel özelliklerini Ethereum ağını nasıl değiştirebileceğine birlikte göz atacağız.
Londra hard fork’unun başlangıçta Temmuz ayında gerçekleşmesi planlanıyordu. Ancak bir Ethereum geliştiricisi daha yakın bir tarihi açıkladı ve Londra hard fork’unun 4 Ağustos 2021’de gerçekleşeceğini öne sürdü.
Ethereum’un Neden İyileştirmelere İhtiyacı Var?
2015 yılında piyasaya sürülen Ethereum ağının kullanımı ortaya çıktığı 6 yıl içerisinde katlanarak arttı. Bugün kripto para dünyasında tartışmasız en çok kullanılan blockchain. Ethereum, birçok stabil kripto para birimine, sayısız NFT’ye, DeFi projesine ev sahipliği yapıyor. Ek olarak piyasa değerine göre ikinci en büyük kripto para birimi olan ETH en popüler kripto paralar arasında.
Diğer yandan kullanımın artmasıyla birlikte, halihazırda kullanılan konsensüs algoritması için önemli engeller ortaya çıktı. Çıkan sorunlar arasında sürekli geciken ve tıkanan işlemler ve bazı durumlarda durumlarda dolar cinsinden dört haneye ulaşan ve makul olmayan yüksek işlem ücretleri sayılabilir.
Ethereum blockchain’i üzerinde çalışan geliştiriciler bu sorunların PoW konsensüsüyle aşılamayacağını gördü. Nihai çözüm olarak ağı PoW’dan PoS’e geçirmek için harekete geçildi. Ancak bunu başarabilmek söylenildiği gibi kolay değil. Geliştirmelerin tamamlanmadan önce yıllarca geliştirmesi, test edilmesi gerekiyor. Diğer yandan öteki sistemlerle uyum içerisinde çalışması gerekiyor ki bu da karmaşık bir prosedürü beraberinde getiriyor. Bu yüzden bir süre daha PoW konsensüsüyle devam edildi ve PoW’ün geliştirilmesi için teklifler sunulmaya başlandı.
İstanbul, Berlin ve Şimdi de Londra
İstanbul ve Berlin hard fork’larından sonra şimdi sıra ‘Londra’ kod adlı bir sonraki hard fork’a geldi. Londra Hard Fork’u 2015’te ikincisi gerçekleştirilen yıllık geliştiriciler konferansının ardından adını aldı.
Başlangıçta Temmuz 2021’de gerçekleşmesi planlanan geliştirme, en sonuncusu Ropsten olmak üzere birkaç test ağında başlatıldı. Testlerde iyi bir görüntü ve performans veriyordu. Ancak yine de ertelemişti. Ethereum geliştiricisi Tim Beiko geçtiğimiz haftalarda Londra Hard Fork’unun 4 Ağustos 13:00 UTC ile 17:00 UTC arasında 12.965.000. blokta gerçekleşmesinin beklendiğini duyurdu. Londra hard forku’unda, en dikkat çeken 1559 ve 3554 EIP’leridir. EIP-1’de açıklandığı gibi, her teklif şu yönergeleri izlemelidir:
EIP, özelliğin kısa bir teknik belirtimini ve özelliğin gerekçesini açıklamalıdır. EIP yazarı, topluluk içinde fikir birliği oluşturmaktan ve muhalif görüşleri belgelemekten sorumludur.
İşlem Ücretleri
EIP-1559, biraz tartışmalı bir yöntemle işlem ücretlerini düşürmeyi amaçlıyor. Geliştirme, bir işlemin bir bloğa dahil edilmesi için kullanıcının bir madenciye gas ücreti göndermesi yerine, gaz ücretlerinin ağa gönderilmesini öneriyor.
Aslında bu yeni fiyatlandırma mekanizması işlem ücretlerinin yakılmasıyla genel Ether (ETH) arzını azaltacak. Bu yüzden temel ücret her blokta değişecektir. İşlem ücretleri ağ yoğunluğuna bağlı olacaktır, sanki bir blok %50 veya daha fazla işlemle doluymuş gibi ücretler artacaktır.
Madencilik Zorluğu
EIP-3238 ise zorluk saatli bombasını hedef alıyor. Saatli bomba mekanizması Ethereum madenciliğini giderek daha zor hale getiren bir özellik. Saatli bomba zamanı geldiğinde patlayacak ve madencilik o kadar zor hale gelecek ki madencilerin Ethereum 1.0’dan Ethereum 2.0’a geçmekten başka seçeneği kalmayacak. Böylece önceden kodlanan bu mekanizma ağın bir sonraki sürümüne geçmesi için bütün ağı mecbur bırakacak.
Ancak mevcut madencilik zorluğunda, ağ patlamaya beklenenden erken ulaşıyor. Başlangıçta planlar yapıldı ve EIP-3238 güncellemesinin sözü edilen saatli bombanın patlama zamanını 2022’nin ikinci çeyreğine kadar ertelemesi gerekiyordu. Ancak, daha yakın zamanda önerilen ve inceleme süresi 14 Temmuz’da sona erecek olan EIP-3554, zorluk bombasının “etkisini göstermesini” erteleyecek. Bu erteleme 2021 Aralık ayının ilk haftasına kadar olacak.
Geliştiriciler, EIP-3554’ün arkasındaki motivasyonu şu şekilde açıkladı:
Şangay yükseltmesi ve/veya birleştirme’nin Aralık 2021’den önce gerçekleşmesi hedefleniyor. Bomba o sırada yeniden ayarlanabilir veya tamamen kaldırılabilir.
Yükseltme Hakkındaki Tartışmalar
Yukarıda söz ettiğimiz ve önerilen yükseltmeler topluluğun çoğu için doğru yönde bir hareket gibi görünse de, özellikle EIP-1559’dan bazı geliştiriciler memnun değil. İşlem ücretlerinin yakılmasının, esasen ETH üzerinde deflasyonist bir etki yaratacağı düşünülüyor. Bu, düşük arz nedeniyle ETH’nin tercih edilen bir değer saklama aracı olma şansını artırsa da madencilerin karlarını azaltabilir.
Son yıllarda Ethereum madenciliği gerçekten de kazançlı bir iş oldu ve madencilerin elde ettikleri kârlar geçen yıldan bu yana yeni zirvelere çıktı. Londra hard fork’undan sonra bu durum değişebilir. Değişmemesini sağlayacak öneri ise kullanıcıların madencilere “bahşiş” verebilmesi. Ancak bu seçime bağlı bir uygulama olduğu için madenciler için kurtarıcı olmayabilir.
Beklendiği gibi, birçok madencilik şirketi EIP-1559’un uygulanmasına karşı çıktı. Bazıları, modüler üstelleştirme (ModExp) kullanarak işlemlerin gaz maliyetlerini düşüren EIP-2656’nın ağın güvenliğini artırması gerektiğini ve pratikte bu konuda potansiyel sorunlar olacağını savundu.
Ek olarak, CoinMetrics tarafından yakın zamanda yayınlanan bir rapor, EIP-1559’un gaz ücretlerini düşürmede hiç yardımcı olmayabileceğini iddia etti. Yüksek işlem maliyetlerinin “temelde bir ölçeklenebilirlik sorunu” olduğunu ve mevcut trend olan dApp kullanımı artmaya devam ettiği sürece bu seviyelerde kalacağını belirtildi.
Bunun yerine, araştırma en azından Ethereum 2.0 gelene kadar başka bir olası çözümü önerdi. Katman-2 ölçeklendirme ağıyla bu sorunların çözülebileceğini savundu. Birkaç blockchain projesi zaten bu tür ürünleri piyasaya sürdüğünü biliyoruz.
Her durumda Londra hard fork’u, bu yıl kripto para alanında en çok beklenen olaylar arasında yer alıyor. Büyük olasılıkla Ethereum’un yaygın kullanılan blockchain’i üzerinde önemli bir etkisi olacak.
