Son zamanlarda kripto paraların birçok kitleye ulaşması ile birlikte, yeni nesil projeler, kripto para ticaretini basitleştirmek ve daha geniş kitleleri müşteri skalalarına eklemek adına çalışmalar yapmaktadır. Ödeme sürecini basitleştirerek kripto para birimlerini herkesin kullanımına açmaya çalışan Blockchain projelerinden biri de Celo. Blockchain adresleri olarak karmaşık, uzun harf ve sayı dizileri kullanmak yerine, Celo kullanıcıları cep telefon numaralarını kullanarak kripto para gönderip alabilirler.
Celo’daki ekip, cep telefonunu çok yaygın ve anlaşılır olduğu için kullanma kararı aldı. 2020’de dünyanın bazı bölgelerine internet ve hatta sabit hatlı telefonlar için kablolama yapılmamış olsa da, bu bölgelerde yaşayan insanların çoğu durumda cep telefonları var.
Cep telefonlarını kullanmak için Celo protokolü hafif ve hızlı olacak şekilde oluşturuldu ve dünya çapında 6 milyardan fazla mobil cihazla, aynı zamanda ölçeklenebilir hale getirildi. Kullanıcı deneyiminden en önemlisi, Celo’nun kullanımının kolay olmasıdır.
Celo, Blockchain İşlemlerini Basitleştiriyor
Celo ekibi, kullanıcı tarafındaki hantal açık anahtarlardan kurtularak kullanıcı deneyimini basitleştirdi ve çoğumuzun alışık olduğu cep telefonu numaralarıyla değiştirdi.
Ayrıca hatırlamaları ve bir forma adres olarak yazmaları çok daha kolay hale getirildi.
Cep telefonu numaralarını adres olarak kullanmak, ekibin birçok modern Blockchain çözümüyle karşılaştırıldığında çok daha düşük kaynak kullanımına sahip bir ağ geliştirmesine de izin verdi. Bu düşük kaynak tasarımı, kaynakların kıt olduğu alanlarda kullanımı artırmanın anahtarıdır.
Celo platformuna yapılan son bir ekleme, merkeziyetsiz algoritma EigenTrust’tur. Bu, kredi puanının finansal itibarımızı ölçmesine benzer şekilde itibarı ölçen bir algoritmadır. Sistemin bir parçası olan EigenTrust ile bir hesabın itibar puanı, itibar puanlarına göre ağırlıklı olarak ona güvenen diğer hesapların sayısıyla tanımlanır.
EigenTrust, Celo’nun kurucularından Sep Kamvar tarafından 2002 yılında Google için geliştirildi ve daha önce Google PageRank algoritmasının önemli bir bileşeni olarak kullanılıyordu.
Celo Platformunu Kullanma
Celo uygulaması, platformun sabit parası olan Celo Doları (cUSD) göndermenin tercih edilen yolu olsa da, buna gerek yoktur. Kullanıcılar isterlerse WhatsApp aracılığıyla cUSD gönderebilir, ancak cUSD almak için alıcının Celo cüzdanını indirip yüklemesi gerekiyor(şu anda yalnızca Android için mevcut olduğunu belirteyim).
Cüzdan oluşturulduğunda, cep telefonu numarası bir cüzdan adresine bağlanır ve telefon numarasının kriptografik karması Blockchain’e saklanır. Bu oldukça basit bir işlemdir ve Celo geliştirici cüzdanını ve Alfajores Testnet’i kullanarak kendiniz bile deneyebilirsiniz.
Cüzdanı kurduktan ve bir cep telefonu numarası bağladıktan sonra uygulama, cep telefonu numarasına SMS yoluyla bir kod gönderir. Kullanıcı bu kodu cüzdan uygulamasına girer ve sistem cüzdan ile mobil cihazı senkronize etmeye başlar.
Celo ekibi, aynı Celo adresiyle birden fazla telefon numarasının ilişkilendirilebileceğini ve bunun telefon numaralarını değiştirirken faydalı olabileceğini de belirtti. Numaralar herhangi bir zamanda bir cüzdan adresine eklenebilir veya çıkarılabilir.
Telefon numarasını doğrulamak için hesaptan alınan küçük bir ücret vardır, ancak cüzdan 10 cUSD ile önceden finanse edildiğinden bu testnet için büyük bir sorun değildir. Cüzdanı kullanmaya devam ederseniz, her zaman Celo kaynağından doldurabilirsiniz. Musluğa yapılan her istek 10 cUSD ve 5 CELO verir.
Celo Nasıl Çalışır?
Celo, kullanıcılar için çok basit görünse de, arka planda teknik olarak rakip herhangi bir Blockchain projesi kadar sağlam. Ethereum’un Go uygulaması kullanılarak oluşturulan Celo, bir Proof-of-Stake konsensüs algoritması kullanıyor. Kurucular, hafif kaynak kullanımı için PoS’u seçti. Sistem, işlemleri doğrulamak ve ağın güvenli kalmasını sağlamak için hem doğrulayıcıları hem de Node’ları kullanır.
Celo şu anda, ağa gönderilen işlemlerin geçerliliği üzerinde anlaşmaya varmak için tanımlanmış bir dizi doğrulayıcı Node’un kullanıldığı bir Bizans Hata Toleranslı konsensüs algoritması kullanıyor. Bu fikir birliği yöntemi, Node’ların üçte biri kötü niyetli, hatalı veya çevrimdışı olduğunda bile işlemlerin geçerliliği konusunda anlaşmaya varılabilir.
PoS konsensüsünü kullanan başka birçok başarılı Blockchain projesi var ve bunlar Cosmos, Tezos ve Algorand’ı içeriyor. Ve yakın gelecekte Ethereum da bir Proof-of-Stake Blockchain haline gelecek.
Celo Onaylayıcısı Olmak
Doğrulayıcı ağının bir dezavantajı, şu anda 15.000 doların üzerinde olduğu tahmin edilen bir doğrulayıcı Node’u çalıştırmanın maliyetidir. Yine de, örneğin doğrulayıcı olmak için 10.000 ATOM (50.000 doların üzerinde) gerektiren Cosmos ile karşılaştırıldığında bu oldukça ucuz diyebiliriz. Evet pahalı…
Çoğu kişi için maliyeti yüksek olsa da Celo, bir doğrulayıcı çalıştırmayı daha uygun maliyetli hale getirmenin yollarını arıyor. Şu anda çok katmanlı bir doğrulayıcı, Node ve hafif istemci sistemi içeriyor. Celo topluluğu da doğrulayıcı sayısını milyonlara çıkarmayı önerdi, ancak şu anda ağda maksimum 100 doğrulayıcı var.
Doğrulayıcıların ağdaki en güçlü bileşenler olduğunu unutmayın. Protokol değişikliklerinden, güvenlik denetimlerinden ve ağı çalışır durumda tutmak için gerekli donanım ve yazılımı sağlamaktan sorumludurlar.
Doğal olarak, doğrulayıcılar ağda gerçekleştirdikleri rol için telafi edilir. Tazmin edilmeye ek olarak, ağı ve protokolü topluluk tarafından kabul edilen en iyi yönde yönlendiren yönetişim özelliklerine de sahiptirler.
Ağın çıkarları doğrultusunda hareket etmeyen herhangi bir doğrulayıcı ekonomik olarak cezalandırılabilir. Ayrıca, doğrulayıcılar Celo sahipleri tarafından seçildiğinden, topluluğun çıkarları doğrultusunda hareket etmeyen herhangi bir doğrulayıcı, topluluğun oylarıyla değiştirilebilir.
Doğrulayıcılar şu anda bahis konusu CELO token’larından yaklaşık %30 APY kazanıyor. Doğrulayıcı çalıştıramayan veya çalıştıramayacak olanlar için, doğrulayıcılara yetki vererek coin yatırma seçeneği vardır. Bu durumda, stake edilen madeni paralardaki APY %10’un biraz üzerindedir. Ne yazık ki, bir komut satırı arabirimi aracılığıyla yapılması gerektiğinden, yetki vermek bile oldukça karmaşık bir işlemdir.
Bir Celo Node’unu Çalıştırma
Celo, diğer birçok Blockchain ağı gibi işlem ücretlerini içerir. Celo durumunda bu ücretler, tam Node’lara gönderilen işlemler içindir. Ağ, daha fazla Node olduğunda daha verimli hale geldiğinden, insanları tam bir Node çalıştırmaya teşvik etmenin bir yolu olmalıdır. İyi haber şu ki, Node’un kurulu olduğu makineyi çalıştırmak için kullanılan elektrik dışında bir Node’u çalıştırmanın hiçbir maliyeti yoktur.
Celo Node’ları, ağdaki “ağ geçidi ücretlerinden” yararlanır. Node’lar ayrıca ağ geçidi olarak kabul edilir ve hafif Node’lardan doğrulayıcılara işlem ve istekleri iletirler. Node’ların çoğunun hafif veya ultra hafif mobil cüzdan Node’ları olacağı Celo gibi bir ağda, hafif Node’lara hizmet vermek için sağlam bir düzeyde tam Node’lara sahip olmak önemlidir. Çok fazla Node dedim değil mi? Neyse devam edelim.
Bir hafif Node bir işlem yaptığında, küçük ağ geçidi ücretini ona ekler ve tam Node’a iletildiğinde bu ağ geçidi ücreti, tam’ın işlemi doğrulayıcılara iletmesi için teşviktir.
Hafif müşteriler, kendilerine hizmet vermek istedikleri belirli tam’ı seçebilirler ve bu, maliyet ve hizmet kalitesini optimize etmek için konum, maliyet, güvenilirlik ve diğer faktörlere dayalı olabilir.
Celo Varlıkları Nelerdir?
Şu anda Celo ağında kullanılan iki yerel kripto varlığı var. Bunlar Celo Doları (cUSD) ve Celo (CELO).
Coinbase’de kullanılan üçüncü bir varlık ve Celo Gold adı verilen ve cGLD kodunu kullanan sınırlı sayıda başka satış noktası var. Bunlar, 12 Mayıs 2020’de Coinlist’te Hollanda açık artırmasında satılan ERC-20 jetonlarıdır. Coinbase gibi satış noktaları da Celo’ya yaptıkları erken yatırımların ödemesi olarak o sırada cGLD jetonları aldı. Celo ana ağı başlatıldığında cGLD jetonlarının kilidi açıldı ve CELO veya cUSD ile değiştirilebilir.
cUSD
Celo Doları veya cUSD, kullanıcılar arasında istikrarlı bir değer aktarımı sağlamayı amaçlayan Celo stablecoin’idir. Bitcoin ve Ethereum gibi diğer dijital varlıkların rezervleriyle desteklenir ve ABD dolarının fiyatına sabitlenir. Gelecekte ekip, stabilcoin tekliflerini diğerleri arasında cEUR ve cGBP’ye genişleteceklerini söyledi.
cUSD’ye istikrar sağlayan protokol, hibrit bir senyoraj ve kripto teminat modelidir. Bu, cUSD’yi destekleyen teminatın CELO ve diğer kripto para birimlerinin bir karışımı olduğu anlamına gelir. Bunlar, cUSD arzını ayarlamak ve sabiti korumak için kullanılır.
Sistemin istikrarı için çok önemli olan yüksek bir teminat oranı sağlamak için rezerve eklenen işlemlerden ücret alınmaktadır. Gelecekte, istikrarı korumak için gerekirse her blok ödülünün bir kısmının rezerve eklenmesi de mümkündür.
Diğer stablecoin’lerde olduğu gibi, arbitrajcılar, sabit paranın korunmasının önemli bir bileşenidir. Dolayısıyla, cUSD’nin fiyatı 1 doların üzerinde olduğunda, arbitrajcıların CELO’yu satın alması ve cUSD ile değiştirmesi, ardından karı toplamak için cUSD’yi satması beklenir. Bu satış, cUSD’nin piyasa fiyatını 1 dolara geri çekecek.
Benzer şekilde, cUSD’nin fiyatı 1 doların altındaysa, arbitrajcılar token’ı satın alacak ve ardından aradaki farktan kâr etmek için CELO ile değiştirecek. cUSD alımı fiyatı 1 dolara geri çekecek.
Kullanıcılar, Celo Foundation rezervine 1 dolar değerinde CELO/cGLD göndererek cUSD oluşturabilirler. Ayrıca cUSD’yi tekrar CELO’ya dönüştürerek yok edebilirler.
CELO
Celo Doları, istikrarı ve ABD dolarına sabitlemeyi korumak için herhangi bir zamanda basılabilir veya yakılabilir. Aynısı, sabit bir arzı olan CELO için de geçerli değil. Celo, bu sabit arz kripto para birimi aracılığıyla fiyat istikrarını ve ayrıca blok zincirinin yönetişim operasyonlarının çoğunu korur.
CELO token’ları aşağıdaki yardımcı programlara sahiptir:
- Platformda yönetim kararlarına katılın.
- Platformdaki sabit değerli para birimlerini (başlangıçta Celo Doları) ve fiyat istikrarını destekleyen aşırı teminatlı rezervi destekleyin.
- Ekosistemdeki uygulamaları desteklemek için finansman.
- Doğrulayıcılar için teşvikler ağı güvenli hale getirir ve çalıştırır.
- Yeterli CELO’ya (ve cGLD) sahip kullanıcılar, ağa doğrulayıcı olarak katılabilir ve protokol değişikliklerini önerebilir ve oylayabilirler . Herhangi bir teklif, aynı zamanda, kilitlendikleri bir akıllı sözleşmeye az miktarda CELO gönderilmesini gerektirir. Teklif nihai olarak onaylanırsa, bu fonlar üç günlük bir bekleme süresi geçtikten sonra iade edilir.
Protokol değişiklikleriyle ilgili oylama, aynı akıllı sözleşmede CELO’yu kilitleyerek de yapılır. Yine seçmenler, üç günlük bir bekleme süresi geçtikten sonra CELO’larını geri çağırabilirler. Bu bekleme süresi, ağdaki saldırıları caydırmak içindir.
Refah İttifakı
Celo’nun en önemli hedefi, İttifak Refahı’nın misyonu ve hedefleri tarafından yönlendirilir . Celo sadece ilk mobil uyumlu, yüksek güvenlikli Blockchain ağı olmak istemiyor. Bunu, dünyanın her yerinde geleneksel olarak finansal sistemden dışlanmış olan vatandaşlar için finansal katılımı ve refahı iyileştirme misyonunu genişletmek için başarmak istiyor. Bu nedenle mobil uygulama Celo için çok önemlidir.
Cep telefonlarının seçilmesinin nedeni basittir. Dünyanın en yoksul bölgelerinin çoğunda cep telefonu istemeden bir ihtiyaç teknoloji haline geldi. Örneğin, bu alanların birçoğunda hiçbir zaman sabit hatlı telefon veya çevirmeli internet bulunmamış olsa da, artık cep telefonları ve diğer mobil cihazlarla doymuş durumdalar.
Ayrıca, dijital varlıklar hesaba katılmasa bile, cep telefonlarından geçen değer miktarı her yıl artıyor.
Sadece bu değil, aynı zamanda mobil cihazlar kullanılarak aktarılan değer miktarı her yıl artıyor. Yalnızca 2018’de, mobil para aracıları aracılığıyla gerçekleştirilen tahmini 136 milyar dolarlık nakit işlem vardı. Mobil para aracılarının sayısının ticari bankacılık altyapısını aştığı gerçeğiyle desteklenen çarpıcı bir istatistik.
Celo Vakfı, Refah için İttifak oluşturarak bu geçişi sürdürüyor. Bu, hepsi dünyanın en fakir bölgelerindekilerin mali refahını iyileştirmeye kendini adamış bireyler, projeler, şirketler, vakıflar, yatırım fonları, hizmet sağlayıcılar ve diğer kuruluşlardan oluşan çok geniş kapsamlı bir gruptur.
Bu iyileştirmeler birçok biçimde olabilir ve Celo Vakfı tarafından aşağıdaki nişler altında tanımlanmıştır: Kabul Et, Al, Oluştur, Kazan, Eğit, Ver, Büyüt, Ödünç Ver, Koru, Gönder, Kaydet ve Güvenli.
İttifak katlanarak büyüyor ve hatta benzer bir kullanıcı ve destekçi kitlesi çektiği için Facebook tarafından başlatılan Libra projesiyle karşılaştırıldı.
Celo, sosyal etkiyi misyonunun özü haline getiren ilk büyük blockchain projesi olarak kabul ediliyor.
Doğrudan yoksul bireyler ve topluluklar üzerinde yapılan etkiye ek olarak, İttifak içindeki şirketler, İttifak’ın yardım ettiği vatandaşlar için daha da fazla refah yaratmak için birbirleriyle çalışma yetkisine sahiptir.
CELO Fiyat Performans
18 Mayıs 2020’de piyasaya sürülen CELO için ana ağ ile CELO token’ı çok uzun süredir işlem görmüyor. Ağustos sonu ve Eylül başındaki bazı havai fişekler dışında token aynı seviyede kaldı.
CELO’nun Arkasındaki Ekip
Celo ekibi, dünyanın her yerinden ve yazılım geliştirme, Blockchain mühendisliği, pazarlama, işletme, finans ve diğerlerini içeren birçok disiplinden düzinelerce kişiden oluşur. Celo’yu Blockchain alanında izlenecek en iyi projelerden biri olarak öneren bu geniş, derin deneyim tabanıdır.
Celo’nun üç kurucu ortağı Sep Kamvar, Rene Reinsberg ve Marek Olszewski’dir. Üçü, projeyi cLabs aracılığıyla yürütme sorumluluğunu paylaşıyor.
Rene Reinsberg işlerden sorumlu. En son, Rene, General Catalyst Partners’da bir EIR idi. Daha önce, GoDaddy’nin Gelişen Ürünlerden Sorumlu Başkan Yardımcısıydı. Girişim destekli Locu’nun kurucu ortağı ve Locu’nun Ağustos 2013’te GoDaddy tarafından satın alınmasına kadar CEO olarak görev yaptı.
Rene, kariyerine küresel sermaye piyasalarında Morgan Stanley’de başladı ve ayrıca McKinsey, Dünya Bankası ve TechnoServe’de çalıştı. Almanya WHU’dan finans diploması ve MIT Sloan’dan MBA derecesi aldı. Rene, 50’den fazla şirkette aktif danışman ve yatırımcıdır.
Sep Kamvar, bir zamanlar Google tarafından Pagerank algoritmasının bir parçası olarak kullanılan EigenTrust adlı dijital itibar sisteminin mucididir. Celo’ya katılmadan önce Wildflower School’da ortaktı ve Massachusetts Institute of Technology’de Doçent oldu. Daha önceki yıllarda Stanford Üniversitesi’nde danışmanlık profesörüydü ve aynı zamanda Google’da Kişiselleştirme için Mühendislik Lideri olarak çalışıyordu.
Marek Olszewski, Massachusetts Teknoloji Enstitüsü’nden Bilgisayar Bilimleri alanında doktora derecesine sahip, hevesli bir bilgisayar mühendisidir. Ayrıca makine zekası girişimi Locu’yu yaratmadan önce Microsoft Research, Google ve Sun Labs’da çalıştı. Bundan sonra GoDaddy tarafından satın alındıktan sonra, Celo’ya geçene kadar GoDaddy’de Mühendislik Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı.
cLabs ve Celo’daki resmi personele ek olarak, dünya çapında 16 ülkeden Celo topluluğunu koruyan, blog yazıları yazan, yerel sosyal medya kanallarını yöneten, yerel etkinlikler yürüten ve yerel Celo ortaklarıyla bağlantı kuran 50 büyükelçiden oluşan bir grup da bulunmaktadır.
Son Sözler
Celo henüz genel kabul görmemiş olsa da, yaklaşık 100 şirketin projeye sponsor olması veya bir şekilde desteklenmesi ile kripto para birimi topluluğunda büyük bir kabul gördü. Görevinin herkes için refah yaratmak olduğu düşünüldüğünde, Celo’nun son derece iddialı bir proje olduğunu görmek kolay.
Ancak projenin çok erken aşamalarında olduğunu ifade etmeliyim. Ana ağ Mayıs 2020’de başlatılırken, Aralık 2020 itibariyle, benimsenme çok hızlı gerçekleşmiyor gibi görünüyor.
Yine de Celo’nun arkasındaki topluluk geniş, çeşitli ve tutkulu. Ve tasarımında cep telefonunu kullanarak, kripto para birimlerini ortalama bir insan için daha ulaşılabilir ve anlaşılır hale getirmenin bir yolunu buldu. Bu, önümüzdeki on yılda kitlesel olarak benimsenmeyi sağlayacak şey olabilir.
Bu tür bir benimseme, Bitcoin ve diğer büyük kripto para birimlerindeki Aralık rallisine ne yazık ki dirençli olan CELO tokenindeki büyümeyi görmek için gerekli olacak.
