Benzersiz Token’lar Nedir?
Benzersiz Token’lar (NFT’ler) kripto para sektördeki hızlı değişimin bir başka örneğidir. Bu kılavuzda ne olduklarını, nasıl çalıştıklarını ve nasıl kullanıldıklarını inceleyeceğiz. Benzersiz Token’lar basitçe akıllı sözleşmelerde kaydedilen tanımlayıcı bilgileri içeren dijital varlıklardır.
Her NFT’yi benzersiz yapan içerisindeki bu bilgidir ve bu nedenle doğrudan başka bir tokenle değiştirilemezler. Hiçbir iki NFT birbirine benzemediğinden takas edilemezler. Örneğin Banknotlar aksine basitçe bir diğeriyle değiştirilebilir; aynı değere sahiplerse, sahibi için diyelim ki bir dolarlık banknot ile diğeri arasında hiçbir fark yoktur.
Bitcoin, değiştirilebilir bir kripto paradır. Birine bir Bitcoin gönderebilirsiniz ve o da bir tane geri gönderebilir ve hala bir Bitcoin’iniz olur. Ayrıca, takas edilebilir kripto paralar bölünebilir olduğundan, satoshi cinsinden daha küçük miktarlarda bir Bitcoin gönderebilir veya alabilirsiniz. Bir konser biletinin bir kısmını birine gönderemeyeceğiniz gibi, Benzersiz Token’lar da bölünemez. Bir konser biletinin bir kısmı tek başına hiçbir değeri yoktur ve paraya çevrilemez.
CryptoKitties koleksiyonları, takas edilemeyen ilk tokenlerden bazılarıydı. Bu oyunda Her blok zinciri tabanlı dijital kedi yavrusu benzersizdir; birine bir CryptoKitty gönderir ve bir başkasından bir CryptoKitty alırsanız, aldığınız gönderdiğinizden tamamen farklı bir CryptoKitty olacaktır. Farklı dijital yavru kedileri toplamak oyunun başlıca amacıdır.
NFT’leri Özel Yapan Nedir?
Benzersiz Token’ların nadir özellikleri vardır; genellikle belirli bir varlığa bağlıdırlar. Oyun görünümleri gibi dijital öğelerin sahipliğini fiziksel varlıkların mülkiyetine kadar kanıtlamak için kullanılabilirler. Diğer tokenler, kripto paralar veya banknotlarla aynı şekilde değiştirilebilir. Harcanabilir tokenler aynıdır, değiş tokuş edildiğinde aynı niteliklere ve değere sahiptirler.
Benzersiz Token’lerin akıllı sözleşmeleri sahibinin kimliği, zengin meta veriler veya güvenli dosya bağlantıları gibi ayrıntılı özelliklerin eklenmesine olanak sağlar. Dijital mülkiyeti değişmez bir şekilde kanıtlamak için Benzersiz Token’lerin gücü, giderek dijitalleşen bir dünya için önemli bir ilerlemedir. Blockchain’in neredeyse her varlığın mülkiyetine veya takasına uygulanan “güveni” ortadan kaldıran güvenlik sistemine oldukça uyumlular.
Bugün blockchain gibi Benzersiz Token’ların protokolleri ve akıllı sözleşme teknolojisi hala geliştirilmektedir. Ayrıca NFT’lerin yönetimi ve oluşturulması için merkezi olmayan uygulamalar ve platformlar oluşturmak hala nispeten karmaşıktır. Bir standart oluşturmanın zorluğu da bunların üstüne ekleniyor. Blockchain geliştirme akanı birçok parçaya ayrılmış durumda, birçok geliştirici kendi projeleri üzerinde çalışıyor. Alanın başarılı olmak için birleşik protokoller ve birlikte çalışabilirlik olması gerekebilir.
NFT Örnekleri
SuperRare
SuperRare gelişmekte olan NFT destekli dijital sanat alanında önde gelen projelerden biridir. Adından da anlaşılacağı gibi, SuperRare, dijital sanatın nadir ve değerli parçaları için bir pazar yeri sağlamakla ilgilidir. SuperRare’de sanatçıların çalışmaları değer sağlayan Ethereum blok zincirinde doğrulanır. SuperRare web sitesine göre, şimdiye kadar kullanıcılar tarafından 11.000’den fazla sanat eseri satın alındı.
Web sitesine göre, SuperRare yalnızca “az sayıda özenle seçilmiş sanatçıyı” bünyesine katıyor olsa da, büyük işler yapıyor. Ekim 2020’de SuperRare, platformunda 4 milyon dolarlık sanat eseri satışı bildirdi ve sanatçılar 11.000’den fazla sanat eseri sattıktan sonra toplamda 4.6 milyon dolar kazandı.
Decentraland
NFT’ler, oyun alanında da varlıklarını giderek daha fazla hissettiriyor. Decentraland, ERC-20 tokeni MANA üzerine inşa edilmiş, dünyanın ilk tamamen merkezi olmayan oyun dünyalarından biridir. Kullanıcılar, MANA’yı, benzersiz LAND tokeni tarafından desteklenen mallar, hizmetler ve 10x10m sanal araziler satın almak için harcayabilir. Decentraland’ın MANA tokeni için ICO’su başlangıçta 20,7 milyon dolar topladı ve beş dakika içinde tükendi. LAND’in müteakip müzayedesinde, kullanıcıların sanal arazileri satın almak için 161 milyon MANA harcadığı görüldü, cari fiyatlarla yaklaşık 15 milyon dolar.
Oyun dünyasının kendisi Minecraft’a benzer; sanat galerilerinden (NFT’lerin görüntülenebildiği) oyun dünyasında oluşturulmuş basit oyunlara kadar her şeyi içeren basit bloklu grafikler ve kullanıcı tarafından oluşturulan kreasyonlar. Decentraland, LAND’e ek olarak, Axie Infinity ve her zaman popüler olan CryptoKitties dahil olmak üzere bir dizi farklı NFT’yi de destekler.
NFT’lerde Son Geliştirmeler
NFT alanı 2020’de istikrarlı bir şekilde büyüdü ve DappRadar’ın Ocak 2021 raporunda blockchain oyunlarındaki günlük aktivitenin 2020 boyunca %35 artarak günlük 28.000 civarında aktif benzersiz cüzdana ulaştığını ortaya koydu. Örneğin Şubat 2020’de NFT pazarı Rarible, Coinbase Ventures dahil olmak üzere önde gelen endüstri isimlerinden 1,75 milyon dolarlık tohum finansmanına kilitlendi.
Bu arada NFT alanında göz yaşartan meblağlar konuşulmaya başladı. Genç sanatçı FEWOCiOUS, NFT sanat eserlerini on binlerce dolara sattı; futbolcu Kylian Mbappé’yi temsil eden bir Sorare ticaret kartı yaklaşık 65.000 dolara satıldı; dijital sanatçı Beeple’ın eserinin bir Nifty Gateway müzayedesinde, bir teklif sahibinin son saniyede bir koleksiyon parçası için 777.777$ ödediği görüldü; 24×24 piksel görüntü 176.000 dolara satıldı. NFT çılgınlığı, Hashmasks adlı bir Ethereum projesinin 16.000 parça NFT sanatının 9 milyon dolara satıldığını gördüğü Şubat 2020’de yeni zirvelere ulaştı.
Sanatçılar ve ünlüler nakit para kazanma fırsatını yakalarken, büyük paraya daha büyük isimler eşlik etti. Rapçi Lil Yachty; Rick & Morty’nin yaratıcısı Justin Roiland; DJ Deadmau5; ve YouTuber Logan Paul, NFT’lerle ilgili girişimlerde bulunanlar arasındaydı.
NFT’lerin Geleceği
Şu an için, Benzersiz Token’ların çoğu sanat eseri, oyun ve kripto koleksiyonlarına odaklanıyor. Tanınabilir markalar giderek artan bir şekilde içeriklerini NFT’ler için lisanslıyor; Fantezi futbol oyunu Sorare, platformuna 100 futbol kulübü kaydettirirken, Şirinler, Minecraft ve BBC’nin Doctor Who’su NFT olarak işlendi.
Oyun için NFT’ler kozmetik eşyaları gibi oyun içi öğeleri temsil etmek için kullanılabilir ve potansiyel olarak yeni oyunlara taşınmasına veya diğer oyuncularla takas edilmesine olanak tanır. Ancak potansiyelleri, telif hakkı ve fikri mülkiyet hakları, biletleme, video oyunlarının satışı ve ticaretine olası uygulama ile çok daha geniştir.
Benzersiz Token’lar hem dijital hem de gerçek dünya varlıklarının tokeni olan güvenlik tokenlerinin oluşturulmasında da kullanılabilir. Varlıkların mülkiyeti gibi konularda, kısmi veya paylaşılan sahiplik için NFT’ler rahatlıkla kullanılabilir. Bu menkul kıymet tokenleri takas edilemez ise, yalnızca kısmi mülkiyeti temsil eden tokenler satılsa bile varlık sahipliği tamamen izlenebilir ve açıktır.
Benzersiz Token’lerin daha fazla uygulanması, sertifikalar, yazılım lisanslama, garantiler ve hatta doğum ve ölüm sertifikaları gibi belgeler olabilir. Bir NFT tokeninin akıllı sözleşmesi, alıcının veya sahibinin kimliğini değişmez bir şekilde kanıtlar, erişim ve temsil kolaylığı için dijital bir cüzdanda saklanabilir. Bir gün dijital cüzdanlarımızda sahip olduğumuz her sertifika, lisans ve varlığın kanıtını içerebilir.
