Bileşik faiz (getiri) veya mürekkep faiz, ara dönemlerde elde edilen faizlerin anaparaya eklenerek hesaplanan toplam faizi ifade eder. Bu durumda, yatırımcıların bankaya yatırdıkları anapara sürekli olarak değişkenlik gösterir, çünkü bileşik faiz uygulandığında faizin faizi hesaplanarak anaparaya eklenir. Bu da, her dönemde farklı bir anapara miktarına dayalı faiz hesaplaması yapılmasını gerektirir.
Bileşik Getiri Nedir?
Bileşik getiri, yatırımların veya finansal araçların belirli bir dönemde elde ettiği getirinin, bu getirinin tekrar yatırıma dahil edilerek bir sonraki dönemde kazanç sağlamasını ifade eder. Bileşik getiri, getirinin yatırımın ana para birimi üzerinden hesaplandığı ve getiri elde edilen dönemde kazanılan gelirin, bir sonraki dönemde yeni bir getiri sağlamak üzere yatırıma katıldığı bir süreci yansıtır.
Bileşik getiri, basit faizden farklıdır. Basit faizde, yatırılan ana para üzerinden sabit bir faiz oranı uygulanır ve getiri düzenli olarak elde edilen faizle sınırlı kalır. Ancak bileşik getiride, elde edilen getiri sonraki dönemde ana para ile birleştirilir ve yeni bir getiri kaynağı haline gelir. Bu şekilde, zaman içinde yatırımın büyüklüğü artar ve daha yüksek getiriler elde edilir.
Bileşik getiri, yatırımcılar için önemli bir kavramdır, çünkü zamanla büyümeyi ve getiriyi artırmayı sağlar. Özellikle uzun vadeli yatırımlarda bileşik getiri önemli bir rol oynar ve yatırımın getirisi üzerinde büyük bir etkiye sahip olabilir.
Bileşik Faiz Nasıl Hesaplanır?
Bileşik getiri hesaplaması aşağıdaki gibi yapılır:
Bileşik Getiri = (Son Değer / Başlangıç Değeri)^(1 / Yatırım Süresi) – 1
Bu formülde:
- Son Değer, yatırımın belirli bir süre sonunda ulaştığı toplam değeri temsil eder.
- Başlangıç Değeri, yatırımın başlangıçtaki değerini temsil eder.
- Yatırım Süresi, yatırımın kaç dönem boyunca yapıldığını temsil eder. Yatırım süresi yıllar, aylar veya dönemler olarak ifade edilebilir. Yıllar cinsinden ifade ediliyorsa, Yatırım Süresi değeri tüm yılların toplamı olmalıdır.
Örnek bir hesaplama yapalım:
Başlangıç Değeri: 10,000 TL
Son Değer: 15,000 TL
Yatırım Süresi: 5 yıl
Bileşik Getiri = (15,000 / 10,000)^(1 / 5) – 1
Bileşik Getiri = 1.5^(0.2) – 1
Bileşik Getiri ≈ 0.0959 veya %9.59
Bu hesaplamaya göre, yatırımınızın bileşik getirisi yaklaşık %9.59 olacaktır. Bu, yatırımınızın başlangıç değerine kıyasla yıllık ortalama getirisini temsil eder.
Bileşik Faiz ve Basit Faiz Farkları
Bileşik faiz ve basit faiz, faiz hesaplama yöntemlerinde farklılıklar gösteren iki kavramdır. İşte bileşik faiz ve basit faiz arasındaki farklar:
Basit Faiz:
Basit faiz, yatırılan anapara üzerinden belirli bir faiz oranı kullanılarak hesaplanan faiz miktarını ifade eder. Basit faiz hesaplamasında, faiz sadece başlangıçtaki anapara üzerinden hesaplanır ve zamanla büyüme olmaz. Faiz getirisi, hesap sahibine belirli dönemlerde ödenir, ancak bu faiz dönem sonunda anaparaya eklenmez.
Bileşik Faiz:
Bileşik faiz, hesap dönemleri boyunca faizin faizinin de hesaba katıldığı bir hesaplama yöntemidir. Bileşik faiz hesaplamasında, faiz getirisi dönem sonunda anaparaya eklenir ve sonraki dönemlerde bu büyüyen anapara üzerinden yeni faiz hesaplamaları yapılır. Yani, faiz ödemeleri dönemsel olarak anaparaya eklenir ve bu eklenen faiz miktarı sonraki dönemlerde daha fazla faiz getirisi sağlar.
Örneğin, basit faizde 10.000 TL’lik bir anapara için %5 faiz oranıyla 1 yıl boyunca hesaplandığında, faiz miktarı 500 TL olur ve bu miktar sonunda ödenir. Ancak bileşik faizde, aynı anapara ve faiz oranıyla hesaplandığında, faiz ödemeleri dönemsel olarak anaparaya eklenir ve her dönemde faiz getirisi artar. Böylece, dönem sonunda ödenen faiz miktarı ve toplam getiri basit faizden daha yüksek olur.
Sonuç olarak, basit faizde faiz sadece anapara üzerinden hesaplanırken, bileşik faizde faizin faizi de hesaba katılarak anaparaya eklenir. Bileşik faiz, zaman içinde büyüyen anaparaya dayalı olarak daha yüksek bir getiri potansiyeli sunar. Bu nedenle, yatırımların veya borçların gerçek performansını ölçmek için bileşik faiz kullanmak daha doğru bir yaklaşımdır.
Bileşik Getiri ve Kripto Paralar
Bileşik getiri, yatırımların zaman içinde büyümesini ifade eden bir kavramdır. Geleneksel yatırım araçları olan hisse senetleri, tahviller veya banka mevduatları gibi finansal enstrümanlar genellikle basit faiz uygulamasıyla getiri sağlar. Ancak kripto para birimleri, yüksek volatilite ve hızlı değer değişimleri nedeniyle bileşik getiri potansiyeline sahip olabilir.
Örneğin, bir yatırımcı 1.000 dolarlık Bitcoin satın alırsa ve değeri bir yıl sonra %100 artarsa, yatırımının değeri 2.000 dolara yükselir. Ancak bileşik getiri hesaplamasında, yatırımcı kazancını geri çekmez ve yatırımını devam ettirirse, bu 2.000 dolarlık yeni anapara üzerinden gelecekteki değer artışları hesaplanır. Sonuç olarak, zamanla bileşik getiri sayesinde yatırım değeri hızla büyüyebilir.
