Blockchain Oracle Nedir?
Bir oracle, güvendiğiniz bir üçüncü taraf bilgi kaynağıdır. Oracle, blok zincirinize bilgi gönderebilir. Bu bilgiler daha sonra akıllı sözleşmelerinizde programlanmış önceden tanımlanmış koşullara dayalı olarak bir blok zincirinde iş mantığını yürütmek için kullanılabilir.
Bir blockchain oracle’ının kendisinin bir veri kaynağı olmadığını bunun yerine dış veri kaynaklarını sorgulayan, doğrulayan, onaylayan ve daha sonra da bu bilgileri kullanan bir katman olduğunu belirtmek önemlidir. Oracle’lar tarafından iletilen veriler, fiyat bilgisi, bir ödemenin başarıyla tamamlandığı ya da bir sensör tarafından ölçülen sıcaklık gibi birçok farklı formda olabilir.
Ne Tür Oracle’lar Vardır?
Her biri farklı işlevlere veya özelliklere sahip olan ve kendi blok zinciriniz için oluşturulabilecek en az 5 farklı türden oracle vardır.
-
Yazılım Oracle’ları
Bu tür oracle en çok bilinen ve en çok kullanılanıdır. Önceden tanımlanmış kurallara dayalı işlemler oluşturmak için akıllı bir sözleşmeyle entegre olabilen tek kaynaklı bir veri beslemesidir. Kullanmayı düşündüğünüz bir oracle’dan gelen verilere güvendiğinize karar verirseniz, akıllı sözleşmenizde önceden tanımlanmış kodu çalıştırarak, dış dünyadan dijital dünyaya hızlı bir şekilde veri sağlayan yazılım oracle’a gidebilirsiniz.
Yazılım oracle’ları tarafından sağlanan verilerin arasında genellikle çevrim kurları, dijital varlık fiyatları ve gerçek zamanlı uçuş bilgileri yer alır.
-
Donanım Oracle’ları
Donanım oracle’ları, fiziksel dünyadan dijital dünyaya bilgi gönderen diğer herhangi bir donanım türü olabilir.
Örneğin, blok zincirine kahve kavrulma veri noktaları koymak için Dragonchain teknolojisini kullanan Knowledge Perk’i ele alalım. Uygulama 4 gün içerisinde mağaza içerisinde oluşturuldu ve kullanıldı. Kahve kavrulma veri noktaları, kahve kavurma makinesinin içindeki IoT cihazları aracılığıyla elde edilir ve ardından blok zincirinde saklanır. Bu, müşterilerin tüm kavrulma sürecini görmesini sağlar. Bu yöntem Knowledge Perk için, hizmetlerini Starbucks ve Woods kahve gibi diğer kahve zincirlerinden farklılaştırmak için blockchain teknolojisini kullanmanın bir yolu. Ambalaj üzerindeki QR kodunu tarayarak, Knowledge Perk’te kahve satın alan herkes bu merkezi olmayan ve değişmez verilerin tümünü görebilir.
-
Gelen Oracle’lar
Gelen oracle’lar akıllı bir sözleşmeye harici veriler sağlar. Bize en son hava durumu tahminlerini ve mevcut sıcaklığı sağlayan bir haber sitesi, gelen bir oracle’dir.
Pokemon Go gibi oyunlarda da örnekler bulabiliriz. Bu oyun GPS etkinliğimizi temel alarak, yumurtalarımızı çıkarmak için yeterince mesafe yürüyüp yürümediğimizi belirler. Pokemon Go, yürümemize izin verilen maksimum hız gibi sistemin oyun oynamasını önlemek için bazı kısıtlamalar ekledi. Çok hızlı yürürsek veya bir scooter veya araba kullanırsak, kat ettiğimiz mesafe bir yumurtayı çatlatmak için gereken mesafeye eklenmeyecektir. Bunun için Pokemon Go ekibinin GPS gibi harici kaynaklara güvenmesi gerekiyor. Veri noktalarına güvenmeli ve faaliyetlerimizi izlemek için daha güvenli ve değiştirilemez yollar bulmalıdırlar.
-
Giden Oracle’lar
Giden oracle’lar, verileri akıllı sözleşmelerden harici bir ağa veya blok zincirine iletir. Akıllı sözleşmenin kendisi giden bir oracle olarak hareket edebilir.
-
Fikir Birliğine Dayalı Oracle’lar
Yazılım oracle’larının aksine, fikir birliğine dayalı oracle’lar tek bir kaynak kullanmaz. Merkezi olmayan oracle’ları oluşturmanın ve kullanmanın birkaç yolu vardır. Bunlardan biri, bir tahmin piyasası içindeki derecelendirme sistemi olabilir. Riski azaltmak ve daha fazla güvenlik sağlamak için oracle’ların bir kombinasyonu kullanılabilir.
Örneğin, ortalama 5 oracle alabilirsin. Veya 7 oracle’dan 5’i bir olayın sonucunu belirleyebilir. Fikir birliğine dayalı oracle’lar daha yavaştır, çünkü fikir birliğine varmak daha fazla zaman alır. Bize ihtiyacımız olan bilgiyi veren bir oracle’ye güvenemezsek veya her zaman doğruluktan emin değilsek, biraz daha güvenli bir yol fikir birliğine dayalı oracle’lardan geçebilir. Özellikle arkasında büyük miktarda para veya yasal sonuçlar varsa.
Hangi Uygulamalar Oracle’ları Kullanıyor?
Çoğu Ethereum uygulaması oracle’ları kullanır. Örneğin tahmin pazarı olan Augur, katılımcıların gelecekte ne olacağı konusunda bahse girmelerine izin veriyor. Örneğin, katılımcılardan şu soruya “evet” veya “hayır” şeklinde cevap vermelerini ister:
“Joe Biden 2024 seçimini kazanacak mı?” Augur, Biden’in kazanıp kazanmadığını anlamak için oracle’lardan gelen verileri kullanır ve böylece bahsi sonuçlandırır.
Chainlink gibi diğer platformlar, oracle’ları platformlarının merkezi bir parçası haline getiriyor ve oracle’ları yanlış bilgilere dirençli hale getirmenin çeşitli yollarını araştırıyorlar.
Son Düşünceler
Bir oracle kullanımıyla ilgili en büyük ve muhtemelen tek dezavantaj, onlara güvenmemizin gerekliliğidir. Oracle Problemi , üçüncü taraf oracle’ları ve akıllı sözleşmelerin güvenilir bir şekilde yürütülmesi arasındaki özgünlük ve güven çatışması olarak tanımlanır. Dijital dünyanın fiziksel dünya ile iletişim kurması gerekiyor.
İşte Oracle’larla ilgili temel zorluk, ister bir web sitesinden isterse bir sensörden gelsinler, insanların bu dış bilgi kaynaklarına güvenmeleri gerektiğidir. Oracle’lar, blockchain fikir birliği mekanizmasının parçası olmayan üçüncü taraf hizmetler olduğundan, bu kamu altyapısının sağladığı temel güvenlik mekanizmalarına tabi değildirler.
Üçüncü taraf oracle’ları ile akıllı sözleşmelerin yürütülmesi arasındaki çatışma, her blockchain uygulaması için ciddi bir sorun değildir. Yalnızca belirli kullanım durumları için belirli geçici çözümler ve ihtiyati tedbirler gerektirir. Fikir birliğine dayalı oracle’lar riski azaltır, ancak tek bir çözüm tüm sorunlara uymaz.
