Hyperledger, açık kaynaklı bir blok zinciri platformudur. Linux Vakfı tarafından yönetilen ve desteklenen bir projedir. Kurumsal uygulamalar için özel olarak tasarlanmış, modüler ve ölçeklenebilir blok zinciri çözümleri sunmayı amaçlar.
Hyperledger, farklı sektörlerdeki işletmelerin blok zinciri teknolojilerini kullanarak iş süreçlerini optimize etmelerine ve verimliliklerini artırmalarına yardımcı olur. Projede yer alan çeşitli bileşenler, güvenli veri paylaşımı, akıllı sözleşmeler, varlık izleme ve takip gibi farklı iş senaryoları için kullanılabilir.
Hyperledger, modüler bir yapıya sahiptir ve farklı blok zinciri protokollerini destekler. Bu protokoller arasında Fabric, Sawtooth, Besu, Indy ve Iroha bulunur. Her bir protokol, farklı gereksinimlere ve kullanım durumlarına uygun farklı özelliklere sahiptir.
Fabric, en yaygın olarak kullanılan Hyperledger protokolüdür. İşletmelere özel uygulamalar geliştirmek için kullanılır. Sawtooth, modüler bir mimariye sahip olup, akıllı sözleşmeleri destekler. Besu, Ethereum Virtual Machine (EVM) uyumlu bir protokoldür ve Ethereum geliştiricileri için bir geçiş sağlar. Indy, kimlik ve veri takibi konularında özel olarak tasarlanmıştır. Iroha ise öncelikle mobil uygulamalar için hafif bir platform olarak kullanılır.
Hyperledger projesi, işletmelerin blok zinciri teknolojisini güvenli, ölçeklenebilir ve özelleştirilebilir bir şekilde kullanmalarını sağlar. Açık kaynaklı doğası sayesinde, topluluk tarafından geliştirilebilir ve farklı işbirlikleri için uygundur.
Hyperledger Ekosisteminin Temel Özellikleri
- Kimlik Doğrulaması: Public yapıda olan projelerde kullanıcılar anonimdir. Bu yapı her zaman gerekli değildir. Hyperledger bünyesi private-permissioned bir yapıdadır. Identity Management modülü ile kimlik doğrulaması noktasında yardımcı olmaktadır.
- Veri Gizliliği: Verilerin herkese açık olmasının istenmediği ortamlar için Hyperledger yapısı uygundur. Bu sebeple hyperledger kullanarak bir kullanıcı grubuna özel veriler paylaşılabilmektedir.
- Modüler Mimari: Modüler mimari yapısı, geliştiricilerin istedikleri modülleri kullanmasına imkan sağlamaktadır.
- Dil Seçenekleri: Java, Go, Python, Rust, JavaScript, Solidity
- İşlem Ücreti: Veri tutmak için ekstra bir ücret yoktur.
- Hız: Public blockchain yapılarına oranla Hyperledger ve diğer permissioned yapılar daha hızlıdır.
Hyperledger altındaki Hyperledger Fabric ve Hyperledger Sawtooth protokollerini inceleyelim.
Hyperledger Fabric
Fabric, Hyperledger altında açık kaynaklı bir kurumsal blockchain projesidir. Ayrıca, diğer tüm blockchain ağları gibi, katılımcıların tüm işlemlerini yönetmelerine yardımcı olan smart contract, ledger ve protocol’lerle birlikte gelir.
Kurumsal blokzincir gerekliliklerinde genellikle gizlilik ve kimlik doğrulaması ön plandadır. Fabric her ikisini de sağlar. Üyelik Servis Sağlayıcı (Membership Service Provider-MSP) sayesinde ağa yalnızca kimlik doğrulaması yapmış kişiler bağlanabilir. Kanallar sayesinde de kullanıcı grupları oluşturulup her gruba farklı yetki tanımları verilebilir. Böylece her veri ağdaki her katılımcının okuması/oluşturması/güncellemesi/silmesi için açık değildir.
Hyperledger bir kriptopara projesi değildir. Dolayısıyla Fabric ağı kriptopara transferi için değildir. Ağda varlıklar vardır. Bu varlıkların maddi değeri olabilir. Yalnızca veri barındıran varlıklar da olabilir.
Fabric Çalışma Prensibi
- İşlemler, chaincode’lar(smart contract) ile güvence altına alınır ve tüm katılımcılar Docker container’ları çalıştırarak ağa bağlanır.
- İşlemler kripto para olmadan gerçekleştirilir.
- Tüm işlemler gizli ve güvenlidir. Bilgiler, yalnızca ağdaki katılımcıların fikir birliği(consensus) ile güncellenir.
- Tüm işlemlerin içeriği kriptoludur. Böylece içerik tüm kullanıcılar tarafından görüntülenemez.
- Katılımcılar ağa erişim sağlamak için üyelik servislerine kimlik kanıtı yapmak zorundadır.
Hyperledger Sawtooth
Sawtooth, Hyperledger altında açık kaynaklı bir blockchain projesidir.
Sawtooth dökümanlarına göre, aslında tüm uygulama tasarım sürecini basitleştiriyor. Uygulama alanı çekirdek sistemden tamamen ayrılmıştır. Böylece çekirdek sistemi hiçbir şekilde etkilemeden uygulamaların denenmesini kolaylaştırıyor.
Sawtooth Özellikleri
- Kolay uygulama geliştirme: Sawtooth uygulama alanını çekirdek sistemden ayırarak uygulama geliştirmeye kolay bir zemin sağlıyor. Bu şekilde yeni eklemeler, diğer özellikleri etkilemiyorlar. Ayrıca geliştirme katmanında, gereksiz kaynak harcaması olmuyor.
- İzin gerektiren özellikler: Ağa hiç kimse istediği gibi giriş yapamaz, bu yüzden kurumsal ortam için uygun. Tabii ki bunu halka açık bir ortam haline getirmek de mümkün.
- Modüler Yapı: Geliştiriciler, istedikleri herhangi bir konsensüs algoritmasını veya Sawtooth’un farklı bir özelliğini kullanıp, kullanmamak konusunda özgürler. Bir başka artısı da aynı anda birden fazla konsensüsün birlikte çalıştırılabilir olması.
- Özel ağ: Herkes ağda farklı bir kanal açarak, node deploy edebilir. Özellikle node yani düğümler için özel bir oturum oluşturacaktır. Sonuçta şirkette meraklı gözlere açık olmaması gereken birçok unsur vardır. Ayrıca, merkezi bir otorite olmadığı için, platformda sakladığınız hassas bilgilere kimse öylece bakamaz. Ancak unutmamalısınız ki bu private network’teki işlem değerleri artık ledger’da yer almayacaktır.
- Paralel İşlemlerin Yürütülmesi: Platformu çok kişi kullanmaya başladığında, her bir işlemin işlenmesi nispeten zorlaşır. Sawtooth işlemlerin yavaşlamaması için işlemleri paralel olarak yürütür. Bu da aynı anda birden fazla işlemin yürütülebileceği anlamına geliyor.
