Bu yazımızda zkEVM nedir, nasıl çalışır, zkSync ile farkları nelerdir gibi konuları ele alacağız. Öncelikle EVM’den biraz bahsedelim.
EVM Nedir?
EVM, Ethereum Sanal Makinesi’nin kısaltmasıdır. Ethereum ağının temel hesaplama motorudur ve tüm işletim yapısının temeli olarak kabul edilir. EVM, merkeziyetsiz bir bilgisayar gibi davranır ve milyonlarca yürütülebilir projeye sahiptir.
Akıllı sözleşmeler adı verilen kod parçaları, EVM tarafından işlenir. EVM, bu işlevleri yerine getirirken blockchain üzerinde bir dizi ekstra işlevi de üstlenerek kullanıcıların dağıtık defterde daha az sorunla karşılaşmasına yardımcı olur.
EVM, tamamen yalıtılmış bir yapıya sahiptir. Bu, EVM içindeki kodun ağa, dosya sistemine veya diğer işlemlere erişimi olmadığı anlamına gelir. Bu sayede, akıllı sözleşmelerin güvenliği ve bütünlüğü korunur.
Her Ethereum düğümü, blockchain genelinde konsensüs yapısını korumak için EVM üzerinde çalışır. EVM, Ethereum ağının en önemli unsurlarından biridir ve akıllı sözleşmelerin çalışması için gereklidir. EVM sayesinde, Ethereum ağı daha ölçeklenebilir ve güvenli hale gelir.
zkEVM Nedir?
Zero-knowledge Ethereum Virtual Machine (zkEVM), Ethereum üzerinde çalışan ve işlemleri işleyen bir sanal makine türüdür. Ancak, diğer Ethereum Virtual Machine’lerinden farklı olarak, bir programın doğruluğunu kanıtlamak için zero-knowledge proof gerektirir. Zero-knowledge proof, bir tarafın diğerine bilgi vermeden bir iddianın doğru olduğunu kanıtlayabilmesine olanak tanıyan bir yöntemdir.
Polygon tarafından geliştirilen zkEVM teknolojisi, işlemleri işleyerek Ethereum ana ağına geri gönderirken, gereksiz verilerin şifrelenmesini ve geriye dönük olarak kırılmasını engeller. Bu sayede, daha hızlı ve daha ucuz işlemler gerçekleştirilebilir.
zkEVM, minimum depolama ve hesaplama kaynaklarını kullanarak ölçeklenebilirlik sorununu çözer. Bu sayede, daha fazla işlem saniyede gerçekleştirilebilir ve ağın yükü azaltılabilir.
Plonk Zero-Knowledge proof algoritması kullanılarak tasarlanan zkEVM, Ethereum teknolojisi için önemli bir ölçeklenebilirlik çözümüdür. Ayrıca, kullanıcılar için güvenliği en üst seviyede tutarak daha hızlı ve ucuz işlemler yapma fırsatı sunar.
Sonuç olarak, zkEVM, Ethereum ağındaki işlemleri hızlandırmak ve ölçeklenebilirlik sorununu çözmek için tasarlanmış yeni bir teknolojidir. Zero-knowledge proof kullanarak işlemlerin doğruluğunu kanıtlar ve daha hızlı, daha ucuz ve daha güvenli işlemler yapılmasına olanak tanır.
Ethereum zkEVM Neden Önemlidir?
zkEVM, Ethereum ağının ölçeklenebilirliği konusunda önemli bir adımdır. Geleneksel olarak, Ethereum ağının işlem hızı sınırlıdır ve bir dizi işlem birikmesi ağın yavaşlamasına neden olabilir. Ayrıca Ethereum, çoğu rakibine göre daha yüksek işlem ücretleri talep etmektedir. Ancak, zkEVM ile bu sorunların üstesinden gelmek mümkün hale gelir.
zkEVM, ölçeklenebilirlik sorunlarının üstesinden gelmek için Zero-Knowledge Proof teknolojisini kullanır. Bu sayede, işlemlerin daha hızlı ve daha ucuz bir şekilde gerçekleştirilmesine olanak tanır. Ayrıca, zkEVM ile gereksiz verilerin şifrelenmesi ve geriye dönük kırılması engellenir, bu da güvenliği artırır.
zkEVM’ler işlem maliyetlerini azaltacaktır. Durum geçişlerinin doğruluğu, validity Proofs ile zaten garanti edilmektedir. Bu nedenle, ZK toplamaları Ethereum’a daha az bilgi göndererek, ücretleri düşürebilir.
Sonuç olarak, bu teknoloji, Ethereum ağı için büyük bir potansiyele sahiptir ve ölçeklenebilirlik sorunlarının üstesinden gelmek için önemli bir adımdır.
