GİRİŞ
Proof of Stake (PoS) konsensüs algoritmaları, Proof of Work (PoW) protokollerinde bulunan yoğun hesaplamalı madencilik sürecini ortadan kaldırarak blok zinciri ağlarını daha verimli hale getirir. Delagated Proof of Stake olarak bilinen kavram da benzer şekilde çalışır, ancak farklı olarak süreci daha demokratik hale getiren bir oylama ve yetkilendirme mekanizmasına sahiptir.
Kısaca PoW ve PoS Nedir?
Herhangi bir blok zincirinin merkezi yönü, merkezi olmayan bir ağdaki tüm paydaşların paylaşılan verilerin geçerliliği ve bu verileri blok zincirinde nasıl güvence altına aldığını ifade eden fikir birliği mekanizmasıdır. Yani bir blockchain ağının yeni işlemleri devam ettirip işleyebilmesi için önce fikir birliğine varılması gerekir. Proof of Stake (PoS), fikir birliğine varmak için kripto para protokolleri tarafından kullanılan bir algoritmadır. PoS blok zincirlerinde, bir teminat biçimi olarak ağda stake ettikleri veya kilitledikleri tokenlara dayalı olarak bilgisayar donanımı ile işlemleri doğrulamak için rastgele bir kişi veya grup seçilir.
PoS algoritmalarından elde edilen artan verimliliği anlamak için, önce Bitcoin, Ethereum ve günümüzün en merkezi olmayan ağlarında kullanılan orijinal blockchain fikir birliği algoritması olan Proof of Work (PoW) ‘u anlamalısınız.
Proof of Work algoritmaları, merkezi olmayan ağları içeren dünyanın dört bir yanındaki bilgisayarlardan çalışma talep eder. Bu iş Bitcoin söz konusu olduğunda, bir hesaplama bulmacasını çözen bilgisayar işlem gücüdür ve bu işi yapan bilgisayarlara madenciler denir. Madenciler bulmacayı çözdüklerinde, veri blokları geçerli sayılır ve herkesin blok zinciri kopyasına eklenir, böylece fikir birliği sağlanır. Çabalarının bir ödülü olarak, madencilere bitcoin biçiminde bir blok ödül verilir ve ardından dikkatlerini bir sonraki veri bloğuna çevirir. Bu yöntem enerji yoğun olsa da, blockchain ağlarında güvenlik ve istikrar sağlamada çok başarılı olduğunu kanıtlamıştır.
Proof of Stake Tarihçesi
PoS kavramı ilk olarak Temmuz 2011’de Bitcointalk forumlarında, blokları doğrulama sürecini PoW fikir birliği algoritmalarını kullanmaktan daha verimli hale getirmenin bir yolu olarak teorileştirildi. PoW’da olduğu gibi ağ verilerini doğrulamak için rekabet eden ve enerji harcayan binlerce bilgisayar yerine, veri doğrulama, PoW’da teminat olarak tokenlarını stake eden veya kilitleyen ağ düğümlerine atanır.
Ethereum ağı, Ethereum 2.0 güncellemesinde PoW mekanizmalarını PoS ile değiştirmek için çalışıyor. Tezos, Cosmos, Cardano, EOS, Algorand ve Synthetix Network, şu anda PoS sürümleri kullanan blok zincirlerinden sadece birkaçı.
Tekrarlamak gerekirse: PoS ağlarında, fazla enerji ve yoğun madencilik gerekli değildir. Bunun yerine, PoS mekanizması, maliyet sahtekarlığı veya hatanın blok ödülünden daha büyük olduğu durumlarda veri bloklarını doğrulamak için rastgele bir doğrulayıcı seçer. PoS algoritmaları, bir sonraki bloğu kimin doğrulayacağını seçmek için birkaç yöntem kullanır:
-
Bahis tutarı: Ne kadar çok token stake edilirse, onaylama için seçilme şansı o kadar yüksek olur
-
Stake edilen tokenlerin yaşı: Tokenler ne kadar uzun süre harcanmazsa, doğrulama için seçilme şansı o kadar yüksek olur.
-
Rastgele seçim: en düşük hash değeri (veriyi temsil etmek için bir hashing algoritması tarafından oluşturulan sayı dizisi), bir sonraki bloğu doğrulamak için en büyük payla birleştirilir.
Peki Delegated Proof of Stake Nedir?
Delegated Proof of Stake (veya DPoS), PoS konseptinin popüler bir evrimidir. Bu evrim sayesinde ağ kullanıcıları, bir sonraki bloğu doğrulamak için delegeler seçer ve oy kullanır. Temsilciler ayrıca tanık veya blok üreticileri olarak da adlandırılır. DPoS kullanarak, tokenlerinizi bir stake havuzunda toplayarak ve bunları belirli bir delegeye bağlayarak delegelere oy verebilirsiniz. Tokenlarınızı fiziksel olarak başka bir cüzdana aktarmazsınız, bunun yerine tokenınızı bir stake havuzunda yatırmak için bir staking servis sağlayıcısı kullanırsınız.
Her yeni blok için sınırlı sayıda delege seçilir, bu nedenle bir bloğun delegeleri bir sonrakinin delegeleri olmayabilir. Seçilen delegeler, onaylanmış bloktan işlem ücretlerini alır ve bu ödül daha sonra tokenlerini başarılı temsilcinin havuzunda toplayan kullanıcılarla paylaşılır. Ne kadar çok bahis koyarsanız, aldığınız blok ödülünden o kadar yüksek bir pay alırsınız. Ödüller, her kullanıcının hissesine göre paylaşılır; yani tokenleriniz toplam stake bakiyesinin %5’ini temsil ediyorsa, blok ödülünün %5’ini alırsınız.
DPoS, bir kripto geliştiricisi ve girişimcisi olan Dan Larimer tarafından 2014 yılında geliştirildi. Larimer ilk olarak 2015 yılında merkezi olmayan kripto değişim platformu BitShares üzerinde fikir birliği algoritmasını uyguladı. Bugün Cardano, EOS ve Tron dahil olmak üzere bir dizi blok zinciri DPoS kullanıyor.
Savunucularına göre, DPoS, bir sonraki bloğu kimin doğrulayacağını seçmenin daha demokratik bir yoludur. Ek olarak, sınırlı sayıda doğrulayıcı olduğundan, DPoS ağın fikir birliğine daha hızlı ulaşmasını sağlar.
Delegated PoS dahil olmak üzere PoS algoritmalarında test ve deneyler devam etmektedir. Bu konsept, sektör büyüdükçe ve daha karmaşık ve daha büyük pazarları bozmaya çalışırken gerekli olan blok zinciri protokollerinin verimliliğini artırmak için muazzam bir umut vaat ediyor. PoW’dan PoS tabanlı fikir birliği mekanizmalarına geçiş, blockchain teknolojisi için bir dönüm noktası gelişmesidir ve PoS’in bir yinelemesi, muhtemelen gelecekte baskın fikir birliği biçimi haline gelecektir.
