Kripto paraların aniden popülerlik kazandığını, fiyatta ve toplam piyasa değerine dayalı sıralamalarda yükseldiğini görmek artık alışıldık bir hale geldi. Bunu yapan en son projelerden biri, internet şirketi Kakao’nun Güney Koreli bir projesi. Projenin adı Klaytn ve Haziran 2019’da geri dönen bir ana ağ ile oldukça iyi kurulmuş bir Blockchain projesi olarak karşımıza çıkıyor. Bu proje GroundX’in sorumluluğunda ilerliyor.
GroundX, Güney Kore’nin internet devi Kakao’nun Blockchain yan kuruluşudur. GroundX, Güney Kore Blockchain teknolojisini kitlesel olarak benimsenmesini tetikleyecek bir ürün yaratma misyonuyla hareket ediyor. Bunu Klaytn’ın geliştirilmesiyle yapıyor ve Blockchain platformunun tüm gelişimi GroundX’in sorumluluğunda ilerliyor.
GroundX ekibi, kullanım kolaylığı, hız ve kitlesel benimsemeye odaklanarak Blockchain’i herkes için erişilebilir hale getirmeye kararlı olduğunu söylüyor. Peki bu Blockchain’in arkasındaki sistem nasıl çalışıyor? Gelin Klaytn’ın derinliklerine inelim. Öncelikle:
Klaytn Nedir?
Klaytn en basit deyimle bir Blockchain. Crypass adlı Klaytn ana ağı, 27 Haziran 2019’da piyasaya sürüldü ve o dönem birçok benzerinin çok ilerisine geçti. Klaytn Blockchain aşağıdaki özelliklere sahipti:
- 1 saniyelik blok oluşturma ve onaylama süresi.
- Saniyede 4.000 işlem. (Evet 4.000)
- Ethereum’dan önemli ölçüde daha düşük olan düşük “Gas” fiyatı.
- EVM’yi (Ethereum Sanal Makinesi) çalıştırıp ve Solidity sözleşmelerinin yürütülmesini desteklemek.
- Dünya çapında 30 saygın şirket, fikir birliği düğümlerini çalıştırmak için Klaytn Yönetişim Konseyi’ni oluşturması.
Klaytn’ın hizmet merkezli Blockchain çözümü, hem genel hem de özel Blockchain’lerde bulunabilecek en iyi özellikleri bir araya getirmeyi hedefliyor. Bu, merkezi olmayan verileri, dağıtılmış yönetimi, düşük gecikme süresini ve yüksek ölçeklenebilirliği içerir. Klaytn ise bunu hibrit tasarımı ile yapabilmektedir.
Bağımsız olarak geliştirilen birçok Blockchain projesinin aksine Klaytn’ın kökleri kurumsal alandadır ve bu nedenle birçok büyük şirketi projede ortak olarak sayar. Bu, geliştirmeyi hızlandırmaya ve aynı zamanda hem şirketler hem de bireyler için faydalı olacak, güvenilir, kurumsal düzeyde bir platform oluşturmaya yardımcı oluyor, böylece işler daha profesyonel şekilde ilerliyor.
Klaytn’da Konsensüs Mekanizması
Yukarıda anlattığımız gibi, Klaytn hem hizmet merkezli hem de kurumsal kullanıma hazır bir platform sağlamak istiyor. Bu, platformun Blockchain’de kesinlik sorununu çözmesini ve çok sayıda düğümün katılımına izin veren bir ağ oluşturmasını gerektiriyor. Klaytn, bu Blockchain ağının özellikleri ile başa çıkmak için optimize edilmiş bir İstanbul BFT sürümünü kullanarak bunu mümkün kılıyor.
Katkı Kanıtı (Proof of Contribution)
Klaytn’ın Token sistemi, ekosistem içindeki değer değişimine bağlıdır. Bu tutarlı davranış, tüm ekosistemin zaman içinde büyümesini sağlayan bir ekonomi yaratır. Klaytn, Ağ katılımcılarına Katkı Kanıtı (PoC) adı verilen bir ödeme mekanizması aracılığıyla teşvik eder.
Katkı Kanıtı fikir birliği mekanizması, Klaytn ekonomisinde anlamlı bir katkı sağlayan herhangi bir katılımcıyı teşvik etmek için tasarlanmıştır. Klaytn’daki mevcut durumda PoC, öncelikle hizmet sağlayıcılara ve son kullanıcılara odaklanmıştır.
Klaytn Ekosistemi
Klaytn ağı, her birinin amaçlarına ve rollerine bağlı olarak üç alt ağa bölünmek üzere tasarlanmıştır. Bu üç alt ağ, Çekirdek Hücre Ağı, Uç Nokta Düğüm Ağı ve Hizmet Zinciri Ağıdır. Bunları kısaca izah edelim:
Çekirdek Hücre Ağı (CCN)
Çekirdek Hücre Ağı, Uç Nokta Node’ları aracılığıyla gönderilen işlemleri doğrulamak ve yürütmek için Çekirdek Hücrelerden oluşur. CCN, tüm ağ boyunca blokların oluşturulması ve yayılmasından sorumludur.
Uç Nokta Node Ağı (ENN)
Uç Nokta Node Ağı, işlemlerin oluşturulmasından, hizmet zincirlerinden gelen veri taleplerinin işlenmesinden ve tüm RPC API taleplerinin işlenmesinden sorumlu olan Uç Nokta Node’lardan oluşturulmuştur.
Servis Zinciri Ağı (SCN)
Klaytn’daki Hizmet Zinciri Ağları, Uç Nokta Node’ları aracılığıyla ana zincire bağlanan yardımcı blok zincirlerinden oluşmaları bakımından yan zincirlere benzer. Bu Hizmet Zinciri Ağları, blok zinciri uygulamalarının veya dApps’in çalışmasına izin vermek için mevcuttur.
Çekirdek Hücre Ağı ve Uç Nokta Node Ağı birlikte Klaytn ana zincirini oluşturur. Blockchain uygulamalarının ana zincir üzerinde çalışması mümkündür. Alternatif olarak, herhangi bir dApp kendi Hizmet Zincirinde oluşturulabilir. dApps için Hizmet Zincirlerinin yararı, yüksek TPS ve yapılandırılabilir ağ ilkelerini garanti eden uygulamalar için özel bir yürütme ortamı sağlamalarıdır.
Klaytn Ağ Topolojisi
Modifiye edilmiş İstanbul BFT Klaytn kullanımı sayesinde işlemlerin hızlı bir şekilde sonuçlandırılması sağlanır. Her blokta hem fikir birliği hem de doğrulama yapıldığından çatal yoktur ve fikir birliği sağlandıktan sonra blok kesinliği anında garanti edilebilir.
İletişim hacmi arttıkça, BFT algoritması için bir sorun ortaya çıkar, ancak Klaytn bu sorunu rastgele seçilen bir komite kullanarak çözmüştür. Konsensüs düğümleri bir konsey oluşturur ve her blok oluşturulduğunda bu konsey üyelerinden bazıları bir komite oluşturmak için rastgele seçilir.
Tüm fikir birliği mesajları yalnızca komite üyeleri arasında değiş tokuş edildiğinden, görüş birliği Node’larının sayısı arttıkça bile iletişim hacmi sınırlandırılabilir.
Klaytn ana ağı Cypress, her 1 saniyede bir oluşturulan bloklarla saniyede 4.000 işlem hacmi sağlayabilir. Ağa 50 kadar konsensüs Nodu’u dahil etmek mümkündür ve bu sayı, Klaytn geliştirme ekibi algoritmayı optimize etmek için çalıştıkça artacaktır.
KLAY Token
KLAY Token, Klaytn ekosisteminde kullanılan yerel kripto para birimidir. Blok zincirinde akıllı sözleşmeler oluştururken ve yürütürken veya KLAY’in transferlerini yaparken işlem ücretleri için kullanılır.
KLAY, Klaytn platformunun çalıştırılması için gerekli bir unsur olduğu için ekosisteme dahil edilmiştir. Her şeye güç veren yakıt olarak düşünebilirsiniz. İşlemlerin ödemesini yapmak için kullanılmasının yanı sıra, Konsensüs Node operatörlerini finanse etmek için kullanılan ödeme varlığıdır. KLAY, kodun ağda çalıştırılması daha maliyetli olduğu için geliştiricilerin yüksek kaliteli kod yazmasını sağlar ve ayrıca ağa katkıda bulunmak için Konsensüs Node’larını telafi ederek ağın sağlıklı kalmasını sağlar.
Klaytn’ın finansman yapısı, Klaytn ağının blok oluşturma ile sürekli olarak çalışır. Her yeni blokta, yeni çıkarılan KLAY ve blokta kullanılan işlem ücretlerinin toplamı (topluca “blok ödülü” olarak adlandırılır) toplanır ve önceden belirlenen orana göre aşağıdaki üç hedef hesaba dağıtılır:
- Klaytn Yönetişim Konseyi Ödülü: %34
- Katkı Kanıtı (PoC) Ödülleri: %54
- Klaytn İyileştirme Rezervi (KIR): %12
Şu anda 9,6 KLAY basılmaktadır. Bu, yılda yaklaşık 300 milyon KLAY’nin basıldığı anlamına gelir; bu, başlangıçta üretilen her 10 milyar KLAY’e karşı %3 yıllık enflasyona eşittir.
Klaytn, KLAY jetonu için hiçbir zaman bir ICO düzenlemedi, ancak yürütülen iki özel dağıtım vardı. İlki Aralık 2018’de yapıldı ve her biri 0,03 dolardan satıldı ve ikincisi Nisan 2019’da yapıldı ve her biri 0,08 dolara token sattı. Böylece artan fiyatla erken dönem özel yatırımcılar için çok karlı bir yatırıma dönüştü.
KLAY, rehber yazım tarihi itibariyle, CoinMarketCap verilerine göre 2.28 dolardan işlem görmekte.
Klaytn’ın Arkasındaki Ekip
Jaesun Han – Jaesun, GroundX’in CEO’sudur. Bir seri girişimci ve BLockchain meraklısı, doktora derecesini 2005 yılında KAIST’ten aldı. Araştırma konuları DHT gibi P2P algoritmaları ve dağıtılmış sistemlerdi. 2007 yılında, 4 yıl sonra KT (Korea Telecom) tarafından satın alınan Kore’deki ilk büyük veri ve bulut bilişim teknolojisi girişimi olan NexR’yi kurdu.
Bundan sonra FuturePlay’i kurdu ve CTO rolünü üstlendi. FuturePlay, APAC’deki teknoloji girişimlerine odaklanan teknoloji merkezli bir hızlandırıcı ve yatırımcıdır. Düzinelerce girişime yatırım yaptı ve onlara teknik danışmanlık verdi. Ayrıca, 2007’den 2014’e kadar KAIST MBA’da yardımcı profesör olarak yenilikçi bir iş modeli ve BT trendleri dersi verdi.
Myeongjin Jeong – Myeongjin, GroundX’in CFO’sudur. Finans, İK ve genel işler dahil olmak üzere şirketin operasyonlarını yönetir. Ground X’e katılmadan önce Kakao ve PricewaterhouseCoopers gibi çeşitli şirketlerde finans, iş geliştirme, danışmanlık ve iç denetim rollerinde on sekiz yıldan fazla çalıştı. Myeongjin, Kore Üniversitesi’nden bilgisayar bilimi alanında lisans derecesi aldı.
