zkSync, Ethereum ağı üzerindeki işlemlerin ölçeklenebilirliğini artırmak için tasarlanmış bir ölçeklendirme çözümüdür. Bu çözüm, sıfır bilgi kanıtı (zero-knowledge proof) teknolojisi kullanarak işlemlerin ölçeklenebilirliğini artırırken aynı zamanda güvenliği de sağlar.
Kullanıcıların düşük ücretlerle ve yüksek hızda işlem yapmalarına olanak tanır. Bu, Ethereum ağında yaşanan yüksek işlem ücretleri ve yavaş işlem sürelerine bir alternatif sunar. Aynı zamanda Ethereum ağındaki işlem yükünü de hafifletir.
zkSync’in çalışma prensibi, Ethereum ağındaki işlemleri önce bir merkezi olmayan yönlendiriciye göndermek ve burada işlemleri gruplamak, birleştirmek ve sıkıştırmak için sıfır bilgi kanıtı kullanmaktır. Bu sayede tek bir işlem, birçok işlemi içerebilir ve bu işlemler daha düşük bir ücret karşılığında gerçekleştirilebilir. Daha sonra, sıkıştırılmış işlemler, Ethereum ağına geri gönderilir ve orada işlenir.
Ethereum ağı ile uyumlu bir ikinci katman ölçeklendirme çözümüdür ve Ethereum ağına bağımlıdır. Bu nedenle, zkSync çözümü, Ethereum ağının güvenliğine ve konsensüs yapısına tamamen uyumlu olmalıdır.
zkSync, Ethereum ağındaki işlem ölçeklenebilirliği sorununa bir çözüm sunarak, daha hızlı ve daha ucuz işlemler yapmayı mümkün kılarak Ethereum ekosistemine büyük katkı sağlamaktadır.
zkSync Nasıl Çalışır?
zkSync, ölçeklenebilir ve düşük ücretli Ethereum işlemleri için bir katmandır. Bu katman, Ethereum ana ağı üzerine inşa edilmiştir ve sıfır bilgi teknolojisini kullanarak güvenliği sağlar.
Kullanıcıların ana ağ üzerinde gerçekleştirdiği işlemleri katmana taşır ve burada işlem ücretlerini düşürmek için sıfır bilgi teknolojisini kullanır. Sıfır bilgi teknolojisi, kullanıcıların işlem verilerini katmana gönderirken bilgilerinin tamamını paylaşmalarına gerek olmadığı anlamına gelir. Bu sayede, işlem verileri şifrelenir ve katmana gönderilir.
Katmanın işleyişi, bir veri havuzu üzerinde çalışır. Kullanıcılar, işlem verilerini bu havuza gönderir ve katman, bu havuzda toplanan verileri düzenler ve ana ağ üzerinde gerçekleştirir. Bu sayede, her bir işlem için gerekli olan işlem maliyetleri düşürülür.
Ayrıca yüksek işlem hızları sunar. Katman, işlemlerin çoğunu çift yönlü güvenli kanal teknolojisi ile gerçekleştirir. Bu teknoloji, işlem verilerinin doğruluğunu kontrol etmek için kullanılır ve işlemlerin hızını artırır.
Sonuç olarak, zkSync, ölçeklenebilirliği ve düşük işlem ücretlerini sağlayan bir katmandır. Sıfır bilgi teknolojisi sayesinde güvenliği de sağlanır ve yüksek işlem hızları sunar.
zkEVM ile Arasındaki Farklar
zkSync ile zkEVM arasındaki en büyük fark bytcode uyumluluğu. Yani zkSync Ethereum Sanal Makinesi (EVM) uyumlu bir ağken Polygon zkEVM ise Ethereum Sanal Makinesi eşdeğeri bir ağdır.
zkSync ve zkEVM, her ikisi de Ethereum ağında çalışan sıfır bilgi kanıtları kullanan teknolojilerdir. Ancak, birbirlerinden farklıdırlar ve farklı amaçlara hizmet ederler.
zkSync, ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmek için tasarlanmış bir ölçeklenebilirlik çözümüdür. Ethereum ağının kapasitesini artırır ve daha hızlı işlemlere olanak tanır. Daha küçük ölçekli işlemlerin hızlı ve ucuz bir şekilde gerçekleştirilmesine izin verir. Bu nedenle, günlük işlemleri işlemek için idealdir. Ancak, zkSync, Ethereum ağındaki akıllı sözleşmeleri çalıştıramaz ve bu nedenle bir çeşit “ikinci katman” olarak işlev görür.
Diğer yandan, zkEVM, akıllı sözleşmeleri doğrudan çalıştıran bir sanal makinedir. Akıllı sözleşmeler için ölçeklenebilirlik sorunlarını çözmek için tasarlanmıştır ve Ethereum ağının kapasitesini artırır. zkEVM, daha büyük ve karmaşık işlemlerin hızlı bir şekilde gerçekleştirilmesine izin verir. Ayrıca, verileri şifreleyerek daha fazla gizlilik sağlar.
zkEVM ile ilgili daha detaylı bilgi için bu yazımızı okuyabilirsiniz.
